Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Π—Π½Π°Ρ‡Π΅Π½ΠΈΠ΅ слова Β«ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Β»

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

[ΠžΡ‚ Π³Ρ€Π΅Ρ‡. μικρός β€” ΠΌΠ°Π»Ρ‹ΠΉ ΠΈ μΡτρΡ́ω β€” ΠΌΠ΅Ρ€ΡŽ]

Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ (пСчатная вСрсия): Π‘Π»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ русского языка: Π’ 4-Ρ… Ρ‚. / РАН, Ин-Ρ‚ лингвистич. исслСдований; Под Ρ€Π΅Π΄. А. П. Π•Π²Π³Π΅Π½ΡŒΠ΅Π²ΠΎΠΉ. β€” 4-Π΅ ΠΈΠ·Π΄., стСр. β€” М.: Рус. яз.; ΠŸΠΎΠ»ΠΈΠ³Ρ€Π°Ρ„Ρ€Π΅ΡΡƒΡ€ΡΡ‹, 1999; (элСктронная вСрсия): Π€ΡƒΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½Ρ‚Π°Π»ΡŒΠ½Π°Ρ элСктронная Π±ΠΈΠ±Π»ΠΈΠΎΡ‚Π΅ΠΊΠ°

Π’ 1879β€”1967 Π³ΠΎΠ΄Π°Ρ… ΠΎΡ„ΠΈΡ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎ использовалось Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½ (ΠΌΠΊ, Β΅), ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠ΅ Π·Π°Ρ‚Π΅ΠΌ Π±Ρ‹Π»ΠΎ ΠΎΡ‚ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΎ Ρ€Π΅ΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ XIII Π“Π΅Π½Π΅Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Ρ„Π΅Ρ€Π΅Π½Ρ†ΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅Ρ€Π°ΠΌ ΠΈ вСсам (1967/68).

ΠŸΡ€ΠΈΡΡ‚Π°Π²ΠΊΠ° ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎ-, слуТащая Π² БИ для образования Π΄ΠΎΠ»ΡŒΠ½Ρ‹Ρ… Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†, принята XI Π“Π΅Π½Π΅Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Ρ„Π΅Ρ€Π΅Π½Ρ†ΠΈΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅Ρ€Π°ΠΌ ΠΈ вСсам Π² 1960 Π³ΠΎΠ΄Ρƒ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²Ρ€Π΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ с принятиСм БИ Π² Ρ†Π΅Π»ΠΎΠΌ.

МИКРО’ΠœΠ•’Π’Π , Π°, ΠΌ. [ΠΎΡ‚ Π³Ρ€Π΅Ρ‡. mikros β€” ΠΌΠ°Π»Ρ‹ΠΉ ΠΈ metron β€” ΠΌΠ΅Ρ€Π°] (спСц.). 1. Π˜Π½ΡΡ‚Ρ€ΡƒΠΌΠ΅Π½Ρ‚ для Ρ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΎΠ³ΠΎ измСрСния ΠΎΡ‡Π΅Π½ΡŒ ΠΌΠ°Π»Ρ‹Ρ… Ρ‚ΠΎΠ»Ρ‰ΠΈΠ½. 2. ΠŸΡ€ΠΈΠ±ΠΎΡ€ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ Π²ΠΈΠ½Ρ‚Π° с ΠΌΠ΅Π»ΠΊΠΎΠΉ Π½Π°Ρ€Π΅Π·ΠΊΠΎΠΉ, ΡƒΠΏΠΎΡ‚Ρ€. для пСрСдвиТСния частСй

Ρ‚ΠΎΡ‡Π½Ρ‹Ρ… инструмСнтов ΠΏΡ€ΠΈ Π½Π°Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈΡ… Π½Π° ΠΎΠΏΡ€Π΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½Ρ‹ΠΉ ΠΏΡ€Π΅Π΄ΠΌΠ΅Ρ‚; Ρ‚ΠΎ ΠΆΠ΅, Ρ‡Ρ‚ΠΎ микромСтричСский Π²ΠΈΠ½Ρ‚.

Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ: Β«Π’ΠΎΠ»ΠΊΠΎΠ²Ρ‹ΠΉ ΡΠ»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ русского языка» ΠΏΠΎΠ΄ Ρ€Π΅Π΄Π°ΠΊΡ†ΠΈΠ΅ΠΉ Π”. Н. Ушакова (1935-1940); (элСктронная вСрсия): Π€ΡƒΠ½Π΄Π°ΠΌΠ΅Π½Ρ‚Π°Π»ΡŒΠ½Π°Ρ элСктронная Π±ΠΈΠ±Π»ΠΈΠΎΡ‚Π΅ΠΊΠ°

микро́мСтр

1. ΠΏΡ€ΠΈΠ±ΠΎΡ€ для измСрСния Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ² Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡŒΡˆΠΈΡ… ΠΏΡ€Π΅Π΄ΠΌΠ΅Ρ‚ΠΎΠ² ΠΈ отвСрстий с высокой Ρ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒΡŽ β—† Π—Π°Π·ΠΎΡ€ контролируСтся пСриодичСски с ΠΏΠΎΠΌΠΎΡ‰ΡŒΡŽ ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°.

микромС́тр

1. Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Π° Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹, миллионная Ρ‡Π°ΡΡ‚ΡŒ ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π° β—† Π”Π»ΠΈΠ½Π° Π²ΠΎΠ»Π½Ρ‹ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ свСта составляСт ΠΎΡ‚ 0,4 Π΄ΠΎ 0,7 ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°.

Π”Π΅Π»Π°Π΅ΠΌ ΠšΠ°Ρ€Ρ‚Ρƒ слов Π»ΡƒΡ‡ΡˆΠ΅ вмСстС

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈΠŸΡ€ΠΈΠ²Π΅Ρ‚! МСня Π·ΠΎΠ²ΡƒΡ‚ Π›Π°ΠΌΠΏΠΎΠ±ΠΎΡ‚, я ΠΊΠΎΠΌΠΏΡŒΡŽΡ‚Π΅Ρ€Π½Π°Ρ ΠΏΡ€ΠΎΠ³Ρ€Π°ΠΌΠΌΠ°, которая ΠΏΠΎΠΌΠΎΠ³Π°Π΅Ρ‚ Π΄Π΅Π»Π°Ρ‚ΡŒ ΠšΠ°Ρ€Ρ‚Ρƒ слов. Π― ΠΎΡ‚Π»ΠΈΡ‡Π½ΠΎ ΡƒΠΌΠ΅ΡŽ ΡΡ‡ΠΈΡ‚Π°Ρ‚ΡŒ, Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠ° ΠΏΠ»ΠΎΡ…ΠΎ понимаю, ΠΊΠ°ΠΊ устроСн ваш ΠΌΠΈΡ€. Помоги ΠΌΠ½Π΅ Ρ€Π°Π·ΠΎΠ±Ρ€Π°Ρ‚ΡŒΡΡ!

Бпасибо! Π― ΠΎΠ±ΡΠ·Π°Ρ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ Π½Π°ΡƒΡ‡ΡƒΡΡŒ ΠΎΡ‚Π»ΠΈΡ‡Π°Ρ‚ΡŒ ΡˆΠΈΡ€ΠΎΠΊΠΎ распространённыС слова ΠΎΡ‚ ΡƒΠ·ΠΊΠΎΡΠΏΠ΅Ρ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Ρ….

Насколько понятно Π·Π½Π°Ρ‡Π΅Π½ΠΈΠ΅ слова сСкстант (ΡΡƒΡ‰Π΅ΡΡ‚Π²ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎΠ΅):

Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅ΜΡ‚Ρ€ (ΠΌΠΊΠΌ, Β΅m) β€” Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Π° измСрСния Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹, равная 10 βˆ’6 ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°: это ΠΎΠ΄Π½Π° тысячная Ρ‡Π°ΡΡ‚ΡŒ ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°. Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡŒΠ·ΡƒΠ΅Ρ‚ΡΡ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½ (ΠΌΠΊ, Β΅).

Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ‡Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ «ΠœΠΊΠΌ» Π² Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΈΡ… словарях:

МКМ β€” ΠœΡƒΡ‚Ρ‚Π°Ρ…ΠΈΠ΄Π° ΠΊΠΎΠΌΠΈ ΠΌΡƒΠ²ΠΌΠ΅Π½Ρ‚ партия ΠŸΠ°ΠΊΠΈΡΡ‚Π°Π½, ΠΏΠΎΠ»ΠΈΡ‚. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ: http://www.rian.ru/rian/index.cfm?prd 05 14&do alert=0 МКМ Московский ΠΊΠ°Π±Π΅Π»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΉ Π·Π°Π²ΠΎΠ΄; МоскабСль с 1933 Ρ€Π°Π½Π΅Π΅: Π ΡƒΡΡΠΊΠ°Π±Π΅Π»ΡŒ http://www.mkm.r … Π‘Π»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ сокращСний ΠΈ Π°Π±Π±Ρ€Π΅Π²ΠΈΠ°Ρ‚ΡƒΡ€

ΠΌΠΊΠΌ β€” ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ … Русский орфографичСский ΡΠ»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ

ΠΌΠΊΠΌ β€” ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ … Π‘Π»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ сокращСний русского языка

ΠžΠΏΡ€Π΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ срСднСго Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π° Π²ΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ½Π° Π΄ΠΎ 3 ΠΌΠΊΠΌ. β€” 7.7 ΠžΠΏΡ€Π΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ срСднСго Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π° Π²ΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ½Π° Π΄ΠΎ 3 ΠΌΠΊΠΌ. 7.7.1 Π‘Ρ€Π΅Π΄Π½ΠΈΠΉ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ Π²ΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ½Π° Π΄ΠΎ 3 ΠΌΠΊΠΌ ΠΎΠΏΡ€Π΅Π΄Π΅Π»ΡΡŽΡ‚ ΠΏΠΎ ΡΠΎΠΏΡ€ΠΎΡ‚ΠΈΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡŽ слоя испытуСмого Π²ΠΎΠ»ΠΎΠΊΠ½Π° Π²ΠΎΠ·Π΄ΡƒΡˆΠ½ΠΎΠΌΡƒ ΠΏΠΎΡ‚ΠΎΠΊΡƒ. 7.7.2 Аппаратура, ΠΎΠ±ΠΎΡ€ΡƒΠ΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅: Установка пнСвматичСская, Π±Π»ΠΎΠΊ схСма которой… … Π‘Π»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ-справочник Ρ‚Π΅Ρ€ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ² Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Ρ‚ΠΈΠ²Π½ΠΎ-тСхничСской Π΄ΠΎΠΊΡƒΠΌΠ΅Π½Ρ‚Π°Ρ†ΠΈΠΈ

Π“ΠžΠ‘Π’ Π  8.649-2008: ГосударствСнная систСма обСспСчСния Сдинства ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΉ. ГосударствСнная повСрочная схСма для срСдств Π°Ρ‚ΠΎΠΌΠ½Ρ‹Ρ… ΡΠΏΠ΅ΠΊΡ‚Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Ρ… ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΉ содСрТания ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½Ρ‚ΠΎΠ² Π² Ρ‚Π²Π΅Ρ€Π΄Ρ‹Ρ… ΠΈ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΈΡ… срСдах Π² Π΄ΠΈΠ°ΠΏΠ°Π·ΠΎΠ½Π΅ Π΄Π»ΠΈΠ½ Π²ΠΎΠ»Π½ ΠΎΡ‚ 0,19 Π΄ΠΎ 1,0 ΠΌΠΊΠΌ β€” ВСрминология Π“ΠžΠ‘Π’ Π  8.649 2008: ГосударствСнная систСма обСспСчСния Сдинства ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΉ. ГосударствСнная повСрочная схСма для срСдств Π°Ρ‚ΠΎΠΌΠ½Ρ‹Ρ… ΡΠΏΠ΅ΠΊΡ‚Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Ρ… ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΉ содСрТания ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ½Π΅Π½Ρ‚ΠΎΠ² Π² Ρ‚Π²Π΅Ρ€Π΄Ρ‹Ρ… ΠΈ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΈΡ… срСдах Π² Π΄ΠΈΠ°ΠΏΠ°Π·ΠΎΠ½Π΅ Π΄Π»ΠΈΠ½ Π²ΠΎΠ»Π½ ΠΎΡ‚ 0,19 до… … Π‘Π»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ-справочник Ρ‚Π΅Ρ€ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ² Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Ρ‚ΠΈΠ²Π½ΠΎ-тСхничСской Π΄ΠΎΠΊΡƒΠΌΠ΅Π½Ρ‚Π°Ρ†ΠΈΠΈ

Π›ΠΎΡ‚Ρ‚ΠΎ-МКМ β€” Π£Ρ€Π°Π»Π°Π½ плюс ПолноС Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π€ΡƒΡ‚Π±ΠΎΠ»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΉ ΠΊΠ»ΡƒΠ± Β«Π£Ρ€Π°Π»Π°Π½ плюс» Москва Основан 1997 Π‘ΠΎΡ€Π΅Π²Π½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π’Ρ‚ΠΎΡ€ΠΎΠΉ Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ½ ΠŸΠ€Π›, Β«Π—Π°ΠΏΠ°Π΄Β» 2003 снялся … ВикипСдия

Π›ΠΎΡ‚Ρ‚ΠΎ-ΠΌΠΊΠΌ β€” Π£Ρ€Π°Π»Π°Π½ плюс ПолноС Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π€ΡƒΡ‚Π±ΠΎΠ»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΉ ΠΊΠ»ΡƒΠ± Β«Π£Ρ€Π°Π»Π°Π½ плюс» Москва Основан 1997 Π‘ΠΎΡ€Π΅Π²Π½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π’Ρ‚ΠΎΡ€ΠΎΠΉ Π΄ΠΈΠ²ΠΈΠ·ΠΈΠΎΠ½ ΠŸΠ€Π›, Β«Π—Π°ΠΏΠ°Π΄Β» 2003 снялся … ВикипСдия

ΠŸΠΎΠΊΠ°Π·Π°Ρ‚Π΅Π»ΠΈ точности ΠΈ ΡˆΠ΅Ρ€ΠΎΡ…ΠΎΠ²Π°Ρ‚ΠΎΡΡ‚ΠΈ ΠΎΠ±Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚ΠΊΠΈ (Π² ΠΏΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠΈ) ΠΎΠ±Ρ€Π°Π·Ρ†ΠΎΠ²-ΠΈΠ·Π΄Π΅Π»ΠΈΠΉ, ΠΌΠΊΠΌ β€” 1.7. ΠŸΠΎΠΊΠ°Π·Π°Ρ‚Π΅Π»ΠΈ точности ΠΈ ΡˆΠ΅Ρ€ΠΎΡ…ΠΎΠ²Π°Ρ‚ΠΎΡΡ‚ΠΈ ΠΎΠ±Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚ΠΊΠΈ (Π² ΠΏΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠΈ) ΠΎΠ±Ρ€Π°Π·Ρ†ΠΎΠ² ΠΈΠ·Π΄Π΅Π»ΠΈΠΉ, ΠΌΠΊΠΌ Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ: Π“ΠžΠ‘Π’ 4.93 86: БистСма ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Ρ‚Π΅Π»Π΅ΠΉ качСства ΠΏΡ€ΠΎΠ΄ΡƒΠΊΡ†ΠΈΠΈ. Π‘Ρ‚Π°Π½ΠΊΠΈ ΠΌΠ΅Ρ‚Π°Π»Π»ΠΎΠΎΠ±Ρ€Π°Π±Π°Ρ‚Ρ‹Π²Π°ΡŽΡ‰ΠΈΠ΅. НомСнклатура ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Ρ‚Π΅Π»Π΅ΠΉ … Π‘Π»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ-справочник Ρ‚Π΅Ρ€ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ² Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Ρ‚ΠΈΠ²Π½ΠΎ-тСхничСской Π΄ΠΎΠΊΡƒΠΌΠ΅Π½Ρ‚Π°Ρ†ΠΈΠΈ

характСристика ΠΏΠΎΡ€, ΠΌΠΊΠΌ β€” 3.3 характСристика ΠΏΠΎΡ€, ΠΌΠΊΠΌ: О90 Π Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ ΠΏΠΎΡ€ ΠΌΠ°Ρ‚Π΅Ρ€ΠΈΠ°Π»Π°, ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹ΠΉ соотвСтствуСт ΠΌΠ°ΠΊΡΠΈΠΌΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΌΡƒ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρƒ частиц 90 % Π³Ρ€ΡƒΠ½Ρ‚Π°, ΠΏΡ€ΠΎΡˆΠ΅Π΄ΡˆΠ΅Π³ΠΎ Ρ‡Π΅Ρ€Π΅Π· Π³Π΅ΠΎΡ‚Π΅ΠΊΡΡ‚ΠΈΠ»ΡŒ. ΠŸΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ‡Π°Π½ΠΈΠ΅ Π­Ρ„Ρ„Π΅ΠΊΡ‚ΠΈΠ²Π½Ρ‹ΠΉ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ ΠΏΠΎΡ€ Ρ…Π°Ρ€Π°ΠΊΡ‚Π΅Ρ€ΠΈΠ·ΡƒΠ΅Ρ‚ Ρ„ΠΈΠ»ΡŒΡ‚Ρ€ΡƒΡŽΡ‰ΡƒΡŽ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒ ΠΈ ΡƒΡΡ‚ΠΎΠΉΡ‡ΠΈΠ²ΠΎΡΡ‚ΡŒ к… … Π‘Π»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ-справочник Ρ‚Π΅Ρ€ΠΌΠΈΠ½ΠΎΠ² Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Ρ‚ΠΈΠ²Π½ΠΎ-тСхничСской Π΄ΠΎΠΊΡƒΠΌΠ΅Π½Ρ‚Π°Ρ†ΠΈΠΈ

Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ

ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½Ρ‹ Π² ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Ρ‹

Онлайн ΠΊΠΎΠ½Π²Π΅Ρ€Ρ‚Π΅Ρ€ для прСобразования ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½ Π² ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Ρ‹ ΠΈ ΠΎΠ±Ρ€Π°Ρ‚Π½ΠΎ, ΠΊΠ°Π»ΡŒΠΊΡƒΠ»ΡΡ‚ΠΎΡ€ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ‚ высокий класс точности, ΠΈΡΡ‚ΠΎΡ€ΠΈΡŽ вычислСний ΠΈ Π½Π°ΠΏΠΈΡˆΠ΅Ρ‚ число ΠΏΡ€ΠΎΠΏΠΈΡΡŒΡŽ, ΠΎΠΊΡ€ΡƒΠ³Π»ΠΈΡ‚ Ρ€Π΅Π·ΡƒΠ»ΡŒΡ‚Π°Ρ‚ Π΄ΠΎ Π½ΡƒΠΆΠ½ΠΎΠ³ΠΎ значСния.

ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ (русскоС ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°Ρ‡Π΅Π½ΠΈΠ΅: ΠΌΠΊΠΌ, ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡƒΠ½Π°Ρ€ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅: Β΅m; ΠΎΡ‚ Π³Ρ€Π΅Ρ‡. ΞΌΞΉΞΊΟΟŒΟ‚ «малСнький» + μέτρον Β«ΠΌΠ΅Ρ€Π°, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠ΅Β») β€” дольная Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Π° измСрСния Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ Π² ΠœΠ΅ΠΆΠ΄ΡƒΠ½Π°Ρ€ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ систСмС Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ† (БИ). Π Π°Π²Π½Π° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ Π΄ΠΎΠ»Π΅ ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π° (10 βˆ’6 ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π° ΠΈΠ»ΠΈ 10 βˆ’3 ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°): 1 ΠΌΠΊΠΌ = 0,001 ΠΌΠΌ = 0,0001 см = 0,000001 ΠΌ.

Π’ 1879β€”1967 Π³ΠΎΠ΄Π°Ρ… ΠΎΡ„ΠΈΡ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎ использовалось Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½ (ΠΌΠΊ, Β΅), ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠ΅ Π·Π°Ρ‚Π΅ΠΌ Π±Ρ‹Π»ΠΎ ΠΎΡ‚ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΎ Ρ€Π΅ΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ XIII Π“Π΅Π½Π΅Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Ρ„Π΅Ρ€Π΅Π½Ρ†ΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅Ρ€Π°ΠΌ ΠΈ вСсам.

ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ являСтся стандартной Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Π΅ΠΉ измСрСния, Π² ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Ρ… выраТаСтся допуск ΠΎΡ‚ΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎΡ‚ Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Π° (ΠΏΠΎ Π“ΠžΠ‘Π’Ρƒ) Π² ΠΌΠ°ΡˆΠΈΠ½ΠΎΡΡ‚Ρ€ΠΎΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ ΠΏΠΎΡ‡Ρ‚ΠΈ Π² любом производствС, Π³Π΄Π΅ трСбуСтся ΠΈΡΠΊΠ»ΡŽΡ‡ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½Π°Ρ Ρ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ². Π’ ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°Ρ… Ρ‚Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€ΡΡŽΡ‚ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρƒ Π²ΠΎΠ»Π½ инфракрасного излучСния.

Для Π»ΡƒΡ‡ΡˆΠ΅Π³ΠΎ прСдставлСния этой Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Ρ‹ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ привСсти ΡΠ»Π΅Π΄ΡƒΡŽΡ‰ΠΈΠ΅ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹:
Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ Π²ΠΎΠ»Π½ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠ³ΠΎ Ρ‡Π΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠΎΠΌ свСта Π»Π΅ΠΆΠ°Ρ‚ Π² Π΄ΠΈΠ°ΠΏΠ°Π·ΠΎΠ½Π΅ ΠΎΡ‚ 0,38 (Ρ„ΠΈΠΎΠ»Π΅Ρ‚ΠΎΠ²Ρ‹ΠΉ Ρ†Π²Π΅Ρ‚) Π΄ΠΎ 0,78 ΠΌΠΊΠΌ (красный);
Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ эритроцита составляСт 7 ΠΌΠΊΠΌ;
Ρ‚ΠΎΠ»Ρ‰ΠΈΠ½Π° чСловСчСского волоса ΠΎΡ‚ 40 Π΄ΠΎ 120 ΠΌΠΊΠΌ.

ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½ (ΠΌΠΊ, Β΅) β€” Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ для Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Ρ‹ измСрСния расстояния Ρ‚ΠΎ ΠΆΠ΅, Ρ‡Ρ‚ΠΎ микромС́тр (ΠΌΠΊΠΌ, Β΅m). ΠžΡ„ΠΈΡ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎ использовалась Π² 1879β€”1967 Π³ΠΎΠ΄Π°Ρ….
ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½ β€” Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Π° измСрСния давлСния, равная 0,001 ΠΌΠΌ Ρ€Ρ‚. ст. (0,001 Ρ‚ΠΎΡ€Ρ€).

Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ

Π§Ρ‚ΠΎ это β€” Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€? Π‘Ρ€Π°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ с ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠΌ, понятиС ΠΎ нанотСхнологиях, интСрСсныС Ρ„Π°ΠΊΡ‚Ρ‹

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Π’ 1879β€”1967 Π³ΠΎΠ΄Π°Ρ… ΠΎΡ„ΠΈΡ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎ использовалось Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½

(ΠΌΠΊ, Β΅), ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠ΅ Π·Π°Ρ‚Π΅ΠΌ Π±Ρ‹Π»ΠΎ ΠΎΡ‚ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΎ Ρ€Π΅ΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ XIII Π“Π΅Π½Π΅Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Ρ„Π΅Ρ€Π΅Π½Ρ†ΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅Ρ€Π°ΠΌ ΠΈ вСсам (1967/68)[1][2].

ΠŸΡ€ΠΈΡΡ‚Π°Π²ΠΊΠ° ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎ-, слуТащая Π² БИ для образования Π΄ΠΎΠ»ΡŒΠ½Ρ‹Ρ… Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†, принята XI Π“Π΅Π½Π΅Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Ρ„Π΅Ρ€Π΅Π½Ρ†ΠΈΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅Ρ€Π°ΠΌ ΠΈ вСсам Π² 1960 Π³ΠΎΠ΄Ρƒ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ²Ρ€Π΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ с принятиСм БИ Π² Ρ†Π΅Π»ΠΎΠΌ[3].

Как ΠΎΠΏΡ€Π΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡ‚ΡŒ Ρ‚ΠΎΠ»Ρ‰ΠΈΠ½Ρƒ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ для Ρ‚Π΅ΠΏΠ»ΠΈΡ†Ρ‹

Π“Π»Π°Π²Π½Ρ‹ΠΉ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Ρ‚Π΅Π»ΡŒ ΠΏΡ€ΠΈ Π²Ρ‹Π±ΠΎΡ€Π΅ ΠΏΠ°Ρ€Π½ΠΈΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ β€” ΠΏΠ»ΠΎΡ‚Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒ, исчисляСмая Π² ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½Π°Ρ… (ΠΌΠΊΠΌ). Π§Π΅ΠΌ ΠΈΡ… мСньшС, Ρ‚Π΅ΠΌ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠ° Ρ‚ΠΎΠ½ΡŒΡˆΠ΅, соотвСтствСнно Π½ΠΈΠΆΠ΅ ΠΈ Π΅Π΅ ΡΡ‚ΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡ‚ΡŒ.

Но ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΡ€ΠΎΠ΄Π°Π²Ρ†Ρ‹ лукавят, ставя рядом с Ρ‚ΠΎΠ½Π΅Π½ΡŒΠΊΠΎΠΉ Β«ΠΏΠ°Ρ€Π½ΠΈΠΊΠΎΠ²ΠΊΠΎΠΉΒ» Ρ†Π΅Π½Π½ΠΈΠΊΠΈ с большими Ρ†ΠΈΡ„Ρ€Π°ΠΌΠΈ. Π’Π°ΠΊ, ΠΎΡ‡Π΅Π½ΡŒ распространСн Π²Π°Ρ€ΠΈΠ°Π½Ρ‚, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Β«Ρ‚ΠΎΠ»Ρ‰ΠΈΠ½ΡƒΒ» 120 ΠΌΠΊΠΌ ΠΏΡ€ΠΎΠ΄Π°ΡŽΡ‚ ΠΏΠΎ Ρ†Π΅Π½Π΅ Β«Ρ‚ΠΎΠ»Ρ‰ΠΈΠ½Ρ‹Β» 150 ΠΌΠΊΠΌ.

К соТалСнию, Π½Π° ΠΎΡ‰ΡƒΠΏΡŒ ΠΏΠΎΠ΄Π»ΠΎΠ³ Π½Π΅ Π²Ρ‹ΡΠ²ΠΈΡ‚ΡŒ: ΠΏΠ»ΠΎΡ‚Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒ ΠΏΠ°Ρ€Π½ΠΈΠΊΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ опрСдСляСтся Ρ‚ΠΎΠ»ΡŒΠΊΠΎ с ΠΏΠΎΠΌΠΎΡ‰ΡŒΡŽ ΡΠΏΠ΅Ρ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡ€ΠΈΠ±ΠΎΡ€Π° β€” ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°. Но Π²Ρ‹Ρ…ΠΎΠ΄ ΠΈΠ· ситуации Π΅ΡΡ‚ΡŒ. Надо соотнСсти вСс с ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°ΠΆΠΎΠΌ.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

БравнСния, связанныС с Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠΌ

Как Π±Ρ‹Π»ΠΎ сказано, Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ β€” это ΠΎΡ‡Π΅Π½ΡŒ малСнькоС расстояниС. Для Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ясного прСдставлСния ΠΎ Ρ‚ΠΎΠΌ, насколько ΠΌΠ°Π» Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€, ΠΏΡ€ΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅ΠΌ Π΄Π²Π° Π»ΡŽΠ±ΠΎΠΏΡ‹Ρ‚Π½Ρ‹Ρ… сравнСния:

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Π² 1 ΠΌΠΌ содСрТится сколько ΠΌΠΊΠΌ

ΠŸΠΎΠ³ΠΎΠ½Π½Ρ‹ΠΉ ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡ‚Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒΡŽ 80 ΠΌΠΊΠΌ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Π²Π΅ΡΠΈΡ‚ΡŒ 210 Π³Ρ€Π°ΠΌΠΌΠΎΠ², ΠΏΠ»ΠΎΡ‚Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒΡŽ 100 ΠΌΠΊΠΌ β€” 260 Π³Ρ€Π°ΠΌΠΌΠΎΠ², ΠΏΠ»ΠΎΡ‚Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒΡŽ 120 ΠΌΠΊΠΌ β€” 320 Π³, 150 ΠΌΠΊΠΌ β€” 400 Π³, 200 ΠΌΠΊΠΌ β€” 530 Π³. (РасчСты прСдставлСны Π½Π° ΡΡ‚Π°Π½Π΄Π°Ρ€Ρ‚Π½ΡƒΡŽ ΡˆΠΈΡ€ΠΈΠ½Ρƒ ΠΏΠΎΠ»Ρ‚ΠΎΡ€Π° ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°, Β«Ρ€ΡƒΠΊΠ°Π²Β»).

Π”Π°Π²Π°ΠΉΡ‚Π΅ посчитаСм. Если Π²Ρ‹, Π½Π°ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€, ΠΏΠΎΠΊΡƒΠΏΠ°Π΅Ρ‚Π΅ Π΄Π΅ΡΡΡ‚ΡŒ ΠΏΠΎΠ³ΠΎΠ½Π½Ρ‹Ρ… ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ² с «заявлСнной» ΠΏΠ»ΠΎΡ‚Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒΡŽ 150 ΠΌΠΊΠΌ, Ρ‚ΠΎ ΠΎΠ±Ρ‰ΠΈΠΉ вСс ΠΏΠΎΠΊΡƒΠΏΠΊΠΈ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ Ρ€Π°Π²Π½ΡΡ‚ΡŒΡΡ Ρ‡Π΅Ρ‚Ρ‹Ρ€Π΅ΠΌ ΠΊΠΈΠ»ΠΎΠ³Ρ€Π°ΠΌΠΌΠ°ΠΌ (10Π₯400=4000Π³).

Π£ этого Ρ‚Π΅Ρ€ΠΌΠΈΠ½Π° ΡΡƒΡ‰Π΅ΡΡ‚Π²ΡƒΡŽΡ‚ ΠΈ Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΈΠ΅ значСния, см. ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ (значСния).

Запрос Β«ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½Β» пСрСнаправляСтся сюда; см. Ρ‚Π°ΠΊΠΆΠ΅ Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΈΠ΅ значСния.

(русскоС ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°Ρ‡Π΅Π½ΠΈΠ΅:
ΠΌΠΊΠΌ
, ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡƒΠ½Π°Ρ€ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅:
Β΅m
; ΠΎΡ‚ Π³Ρ€Π΅Ρ‡.ΞΌΞΉΞΊΟΟŒΟ‚ «малСнький» + μέτρον Β«ΠΌΠ΅Ρ€Π°, ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠ΅Β») β€” Π΄ΠΎΠ»ΡŒΠ½Π°ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Π° измСрСниядлины Π² ΠœΠ΅ΠΆΠ΄ΡƒΠ½Π°Ρ€ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ систСмС Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ† (БИ). Π Π°Π²Π½Π° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ Π΄ΠΎΠ»Π΅ ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π° (10βˆ’6 ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π° ΠΈΠ»ΠΈ 10βˆ’3ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°): 1 ΠΌΠΊΠΌ = 0,001 ΠΌΠΌ = 0,0001 см = 0,000001 ΠΌ.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

НанотСхнология β€” ΠΏΡ€ΠΈΡ‡ΠΈΠ½Π° популярности Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Под Π½Π°Π½ΠΎΡ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡŽΡ‚ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΠΈΡΡ†ΠΈΠΏΠ»ΠΈΠ½Π°Ρ€Π½ΡƒΡŽ ΡΠΎΠ²Ρ€Π΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡƒΡŽ Π½Π°ΡƒΠΊΡƒ, Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡŽΡ‰ΡƒΡŽΡΡ исслСдованиСм ΠΈ ΠΈΠ·Π³ΠΎΡ‚ΠΎΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΌΠ°Ρ‚Π΅Ρ€ΠΈΠ°Π»ΠΎΠ², структурныС Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Ρ‹ ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Ρ… ΠΈΠΌΠ΅ΡŽΡ‚ ΠΌΠ°ΡΡˆΡ‚Π°Π±Ρ‹ ΠΎΡ‚ 1 Π΄ΠΎ 100 Π½ΠΌ. Π’Π΅Ρ€ΠΌΠΈΠ½ «нанотСхнология» Π²ΠΏΠ΅Ρ€Π²Ρ‹Π΅ Π±Ρ‹Π» ΠΏΡ€Π΅Π΄Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ японским ΡƒΡ‡Π΅Π½Ρ‹ΠΌ Норио Π’Π°Π½ΠΈΠ³ΡƒΡ‡ΠΈ Π² 1974 Π³ΠΎΠ΄Ρƒ.

ΠžΡ‚ΠΌΠ΅Ρ‡Π΅Π½Π½Ρ‹Π΅ ΠΌΠ°ΡΡˆΡ‚Π°Π±Ρ‹, с ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹ΠΌΠΈ Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚Π°ΡŽΡ‚ Π½Π°Π½ΠΎΡ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ, Π²Ρ‹Π±Ρ€Π°Π½Ρ‹ Π½Π΅ случайно. Π’Π΅Π»ΠΈΡ‡ΠΈΠ½Π° 1 Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ β€” это Π½Π° 1 порядок большС Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Π° Π°Ρ‚ΠΎΠΌΠ° (самый малСнький Π°Ρ‚ΠΎΠΌ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡ€ΠΎΠ΄Π° Π³Π΄Π΅-Ρ‚ΠΎ Π² 10 Ρ€Π°Π· мСньшС Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°). Π’Π΅Ρ€Ρ…Π½Π΅Π΅ ΠΆΠ΅ Π·Π½Π°Ρ‡Π΅Π½ΠΈΠ΅ (100 Π½ΠΌ) β€” это ΠΏΡ€ΠΈΠ±Π»ΠΈΠ·ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΉ ΠΏΡ€Π΅Π΄Π΅Π», большС ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠ³ΠΎ вСщСство Π½Π°Ρ‡ΠΈΠ½Π°Π΅Ρ‚ Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡ‚Ρ€ΠΈΡ€ΠΎΠ²Π°Ρ‚ΡŒ ΠΎΠ±Ρ‹Ρ‡Π½Ρ‹Π΅ физичСскиС свойства.

НСмного ΠΏΠΎΠ΄Ρ€ΠΎΠ±Π½Π΅Π΅ остановимся Π½Π° Π²Π΅Ρ€Ρ…Π½Π΅ΠΉ Π³Ρ€Π°Π½ΠΈΡ†Π΅ Π½Π°Π½ΠΎΠΎΠ±ΡŠΠ΅ΠΊΡ‚ΠΎΠ² (100 Π½ΠΌ). Когда элСмСнты систСмы ΠΈΠΌΠ΅ΡŽΡ‚ срСдний Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ мСньшС ΠΎΡ‚ΠΌΠ΅Ρ‡Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ значСния, Ρ‚ΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π°Ρ‡ΠΈΠ½Π°ΡŽΡ‚ ΠΏΡ€ΠΎΡΠ²Π»ΡΡ‚ΡŒ ΠΊΠ²Π°Π½Ρ‚ΠΎΠ²Ρ‹Π΅ свойства, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅Ρ‚Π½ΠΎ сказываСтся Π½Π° ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠΈ всСго объСмного ΠΌΠ°Ρ‚Π΅Ρ€ΠΈΠ°Π»Π°. Π­Ρ‚ΠΎ ΠΊΠ»ΡŽΡ‡Π΅Π²ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ‚, ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹ΠΉ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ…ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΠΈΠΌΠ°Ρ‚ΡŒ, Ρ‚ΠΎ Π΅ΡΡ‚ΡŒ нанотСхнология β€” это Π½Π΅ просто исслСдования Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°ΡΡˆΡ‚Π°Π±Π°, это Π½Π°ΡƒΠΊΠ°, которая ΠΈΠ·ΡƒΡ‡Π°Π΅Ρ‚ ΡΠΎΠ²Π΅Ρ€ΡˆΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΠ½Ρ‹Π΅, Π½ΠΎΠ²Ρ‹Π΅, Ρ€Π°Π½Π΅Π΅ Π½Π΅ извСстныС свойства ΠΌΠ°Ρ‚Π΅Ρ€ΠΈΠΈ. НапримСр, наночастицы Π·ΠΎΠ»ΠΎΡ‚Π° ΠΌΠΎΠ³ΡƒΡ‚ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ‚ΠΈΡ‚ΡŒΡΡ.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

НанотСхнология прСдставляСт собой большоС количСство соврСмСнных ΡƒΠ·ΠΊΠΈΡ… Π½Π°ΠΏΡ€Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΉ Π² Π½Π°ΡƒΠΊΠ΅: это исслСдованиС ΠΏΠΎΠ»ΡƒΠΏΡ€ΠΎΠ²ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΊΠΎΠ², мСталличСских наноструктур, свойств повСрхностСй, молСкулярная биология, ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΡ†ΠΈΠ½Π° ΠΈ Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΈΠ΅.

ΠŸΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ‡Π°Π½ΠΈΡ

ΠŸΡ‹Π»ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Π° Π½Π° Π±ΡƒΠ»Π°Π²ΠΎΡ‡Π½ΠΎΠΉ Π³ΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΊΠ΅

, ΠΈΠ»ΠΈ
ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½
(Российская ΠΌΠ°Ρ€ΠΊΠ°
ΠΌΠΊΠΌ
, ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄ΡƒΠ½Π°Ρ€ΠΎΠ΄Π½Ρ‹ΠΉ β€” ΠΌΠΊΠΌ) β€” ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Ρ‹ Π² ΠœΠ΅ΠΆΠ΄ΡƒΠ½Π°Ρ€ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ систСмС Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ† (БИ).

ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ составляСт ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΎΠ½ ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ² ΠΈΠ»ΠΈ тысячи ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ²: 1 ΠΌΠΊΠΌ = 10-6 ΠΌ = 10-3 ΠΌΠΌ.

НазваниС Β«micrometerΒ» происходит ΠΎΡ‚ грСчСского слова ΞΌΞΉΞΊΟΟŒΟ‚ β€” Β«smallΒ» ΠΈ μέτρον β€” Β«ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠ΅Β», Β«ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠ΅Β».

Π’ ΠΏΠ΅Ρ€ΠΈΠΎΠ΄ с 1879 ΠΏΠΎ 1967 Π³ΠΎΠ΄ Π±Ρ‹Π»ΠΎ ΠΎΡ„ΠΈΡ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎ использовано Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ Β«ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½Β» (ΞΌ, ΞΌ), Π° Π·Π°Ρ‚Π΅ΠΌ ΠΎΠ½ΠΎ Π±Ρ‹Π»ΠΎ Π°Π½Π½ΡƒΠ»ΠΈΡ€ΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ XIII Π“Π΅Π½Π΅Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Ρ„Π΅Ρ€Π΅Π½Ρ†ΠΈΠ΅ΠΉ ΠΏΠΎ вСсам ΠΈ ΠΌΠ΅Ρ€Π°ΠΌ [1].

Для машинного ΡΡ‚Ρ€ΠΎΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΡΡ‚Π²Π°, Ρ‚Ρ€Π΅Π±ΡƒΡŽΡ‰Π΅Π³ΠΎ ΠΈΡΠΊΠ»ΡŽΡ‡ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΉ точности Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ², ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ являСтся стандартным ΠΎΡ‚ΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ для ΠΎΡ‚ΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎΡ‚ ΠΎΠΏΡ€Π΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Π°.

ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡŒΠ·ΡƒΠ΅Ρ‚ΡΡ для измСрСния Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ Π²ΠΎΠ»Π½Ρ‹ инфракрасного излучСния.

ΠŸΡ€ΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅

ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ являСтся стандартной Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Π΅ΠΉ измСрСния, Π² ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Ρ… выраТаСтся допуск ΠΎΡ‚ΠΊΠ»ΠΎΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ ΠΎΡ‚ Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Π° (ΠΏΠΎ Π“ΠžΠ‘Π’Ρƒ

) Π² ΠΌΠ°ΡˆΠΈΠ½ΠΎΡΡ‚Ρ€ΠΎΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΌ ΠΈ ΠΏΠΎΡ‡Ρ‚ΠΈ Π² любом производствС, Π³Π΄Π΅ трСбуСтся ΠΈΡΠΊΠ»ΡŽΡ‡ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½Π°Ρ Ρ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ². Π’ ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°Ρ… Ρ‚Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€ΡΡŽΡ‚ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρƒ Π²ΠΎΠ»Π½ инфракрасного излучСния.

Для Π»ΡƒΡ‡ΡˆΠ΅Π³ΠΎ прСдставлСния этой Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Ρ‹ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ привСсти ΡΠ»Π΅Π΄ΡƒΡŽΡ‰ΠΈΠ΅ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹:

0,1 ΠΌΠΊΠΌ (ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€) это сколько ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ²?

mikrΓ³n β€” ΠΌΠ°Π»ΠΎΠ΅), дольная Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Π° Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹, равная 10-6ΠΌ, ΠΈΠ»ΠΈ 10-3ΠΌΠΌ. ΠžΠ±ΠΎΠ·Π½Π°Ρ‡Π΅Π½ΠΈΡ: ΠΌΠΊ, m. НаимСнованиС М. ΠΎΡ‚ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΎ Ρ€Π΅ΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ 13-ΠΉ Π“Π΅Π½Π΅Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½Ρ„Π΅Ρ€Π΅Π½Ρ†ΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΠΌΠ΅Ρ€Π°ΠΌ ΠΈ вСсам (1967), ΠΈ эта Сдиница…

ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½. (ΠΎΡ‚ Π³Ρ€Π΅Ρ‡. mikroV – mikros – ΠΌΠ°Π»Ρ‹ΠΉ). Π•Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Π° Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹, равная ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ 1 000 000 Π΄ΠΎΠ»Π΅ ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°. Она примСняСтся для ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΉ Π΄Π»ΠΈΠ½ Π²ΠΎΠ»Π½ элСктромагнитного излучСния Π² инфракрасной ΠΈ, ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π°, Π² Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΉ областях Π΅Π³ΠΎ спСктра.

АстрономичСский глоссарий «АстронСт»

mikron β€” ΠΌΠ°Π»ΠΎΠ΅) β€” ΡƒΡΡ‚Π°Ρ€Π΅Π²ΡˆΠ΅Π΅ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡ†Ρ‹ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹, Ρ€Π°Π²Π½ΠΎΠΉ 10-6 ΠΌ; ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°Ρ‡Π°Π»Π°ΡΡŒ ΠΌΠΊ, m. Π‘ΠΌ. ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€.

Π‘ΠΎΠ»ΡŒΡˆΠΎΠΉ энциклопСдичСский ΡΠ»ΠΎΠ²Π°Ρ€ΡŒ

ЕдинствСнный совСтский автоматичСский ΡˆΠΊΠ°Π»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΉ ΠΏΠΎΠ»ΡƒΡ„ΠΎΡ€ΠΌΠ°Ρ‚Π½Ρ‹ΠΉ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎΠ°ΠΏΠΏΠ°Ρ€Π°Ρ‚ с зарядкой стандартными кассСтами.

Π€Π­Π”-ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½-2 β€” совСтский Π΄Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΌΠ΅Ρ€Π½Ρ‹ΠΉ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎΠ°ΠΏΠΏΠ°Ρ€Π°Ρ‚.

ΠŸΡ€ΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΡΡ Π₯Π°Ρ€ΡŒΠΊΠΎΠ²ΡΠΊΠΈΠΌ производствСнным ΠΌΠ°ΡˆΠΈΠ½ΠΎΡΡ‚Ρ€ΠΎΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΌ объСдинСниСм Β«Π€Π­Π”Β» с 1978 ΠΏΠΎ 1986 Π³ΠΎΠ΄. ВсСго Π±Ρ‹Π»ΠΎ Π²Ρ‹ΠΏΡƒΡ‰Π΅Π½ΠΎ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 35 тыс. ΡˆΡ‚ΡƒΠΊ.

НИИМЭ ΠΈ ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½ ( (ОАО «НИИМЭ ΠΈ ΠœΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½Β») β€” российская компания, ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· ΠΊΡ€ΡƒΠΏΠ½Π΅ΠΉΡˆΠΈΡ… ΠΏΡ€ΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ‚Π΅Π»Π΅ΠΉ ΠΈΠ½Ρ‚Π΅Π³Ρ€Π°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Ρ… схСм Π² Восточной Π•Π²Ρ€ΠΎΠΏΠ΅.

Основана 9 ΠΌΠ°Ρ€Ρ‚Π° 1964 Π³ΠΎΠ΄Π° ΠΊΠ°ΠΊ НИИ молСкулярной элСктроники (НИИМЭ)…

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

ΠŸΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Π΅ Π½ΠΎΡ€ΠΌΡ‹ Π² микроэлСктроникС: Π³Π΄Π΅ Π½Π° самом Π΄Π΅Π»Π΅ 7 Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ² Π² Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ 7 Π½ΠΌ?

Π‘ΠΎΠ²Ρ€Π΅ΠΌΠ΅Π½Π½Ρ‹Π΅ микроэлСктронныС Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ β€” ΠΊΠ°ΠΊ Β«Π”Π΅ΡΡΡ‚ΡŒ нСгритят». Π‘Ρ‚ΠΎΠΈΠΌΠΎΡΡ‚ΡŒ Ρ€Π°Π·Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚ΠΊΠΈ ΠΈ оборудования Ρ‚Π°ΠΊ Π²Π΅Π»ΠΈΠΊΠ°, Ρ‡Ρ‚ΠΎ с ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Ρ‹ΠΌ Π½ΠΎΠ²Ρ‹ΠΌ шагом Π²ΠΏΠ΅Ρ€Ρ‘Π΄ ΠΊΡ‚ΠΎ-Ρ‚ΠΎ отваливаСтся. ПослС новости ΠΎΠ± ΠΎΡ‚ΠΊΠ°Π·Π΅ GlobalFoundries ΠΎΡ‚ Ρ€Π°Π·Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚ΠΊΠΈ 7 Π½ΠΌ ΠΈΡ… ΠΎΡΡ‚Π°Π»ΠΎΡΡŒ Ρ‚Ρ€ΠΎΠ΅: TSMC, Intel ΠΈ Samsung. А Ρ‡Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅, собствСнно β€œΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Π΅ нормы” ΠΈ Π³Π΄Π΅ Ρ‚Π°ΠΌ Ρ‚ΠΎΡ‚ самый Π·Π°Π²Π΅Ρ‚Π½Ρ‹ΠΉ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ 7 Π½ΠΌ? И Π΅ΡΡ‚ΡŒ Π»ΠΈ ΠΎΠ½ Ρ‚Π°ΠΌ Π²ΠΎΠΎΠ±Ρ‰Π΅?

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 1. Вранзистор Fairchild FI-100, 1964 Π³ΠΎΠ΄.
Π‘Π°ΠΌΡ‹Π΅ ΠΏΠ΅Ρ€Π²Ρ‹Π΅ сСрийныС МОП-транзисторы Π²Ρ‹ΡˆΠ»ΠΈ Π½Π° Ρ€Ρ‹Π½ΠΎΠΊ Π² 1964 Π³ΠΎΠ΄Ρƒ ΠΈ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΌΠΎΠ³ΡƒΡ‚ ΡƒΠ²ΠΈΠ΄Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΈΠ· рисунка ΠΈΡΠΊΡƒΡˆΠ΅Π½Π½Ρ‹Π΅ Ρ‡ΠΈΡ‚Π°Ρ‚Π΅Π»ΠΈ, ΠΎΠ½ΠΈ ΠΏΠΎΡ‡Ρ‚ΠΈ

Π½ΠΈΡ‡Π΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΎΡ‚Π»ΠΈΡ‡Π°Π»ΠΈΡΡŒ ΠΎΡ‚ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅-ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ соврСмСнных β€” ΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Π° (посмотритС Π½Π° ΠΏΡ€ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠΊΡƒ для ΠΌΠ°ΡΡˆΡ‚Π°Π±Π°).

Π—Π°Ρ‡Π΅ΠΌ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Ρ‚ΡŒ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ транзисторов? Π‘Π°ΠΌΡ‹ΠΉ ΠΎΡ‡Π΅Π²ΠΈΠ΄Π½Ρ‹ΠΉ ΠΎΡ‚Π²Π΅Ρ‚ Π½Π° этот вопрос носит Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° ΠœΡƒΡ€Π° ΠΈ гласит, Ρ‡Ρ‚ΠΎ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Ρ‹Π΅ Π΄Π²Π° Π³ΠΎΠ΄Π° количСство транзисторов Π½Π° кристаллС Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎ ΡƒΠ²Π΅Π»ΠΈΡ‡ΠΈΠ²Π°Ρ‚ΡŒΡΡ Π²Π΄Π²ΠΎΠ΅, Π° Π·Π½Π°Ρ‡ΠΈΡ‚ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½Ρ‹Π΅ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ транзисторов Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ‹ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Ρ‚ΡŒΡΡ Π² ΠΊΠΎΡ€Π΅Π½ΡŒ ΠΈΠ· Π΄Π²ΡƒΡ… Ρ€Π°Π·. Β«Π”ΠΎΠ»ΠΆΠ½ΠΎΒ» β€” согласно наблюдСниям Π“ΠΎΡ€Π΄ΠΎΠ½Π° ΠœΡƒΡ€Π° (ΠΈ Π½Π΅ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Ρ… Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΈΡ… ΠΈΠ½ΠΆΠ΅Π½Π΅Ρ€ΠΎΠ²) Π² сСмидСсятых. Из Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° ΠœΡƒΡ€Π° слСдуСт ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΈΡ… Ρ„Π°ΠΊΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠ², ΡΠΎΡΡ‚Π°Π²Π»ΡΡŽΡ‰ΠΈΡ… Π΄ΠΎΡ€ΠΎΠΆΠ½ΡƒΡŽ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚Ρƒ микроэлСктроники ITRS. НаиболСС простая ΠΈ грубая Ρ„ΠΎΡ€ΠΌΡƒΠ»ΠΈΡ€ΠΎΠ²ΠΊΠ° ΠΌΠ΅Ρ‚ΠΎΠ΄ΠΎΠ² Ρ€Π΅Π°Π»ΠΈΠ·Π°Ρ†ΠΈΠΈ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° ΠœΡƒΡ€Π° (Ρ‚Π°ΠΊΠΆΠ΅ извСстная ΠΊΠ°ΠΊ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠ°Ρ‚ΡŽΡ€ΠΈΠ·Π°Ρ†ΠΈΠΈ Π”Π΅Π½Π½Π°Ρ€Π΄Π°) β€” рост числа транзисторов Π½Π° Ρ‡ΠΈΠΏΠ΅ Π½Π΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΠΏΡ€ΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ‚ΡŒ ΠΊ росту плотности потрСбляСмой мощности, Ρ‚ΠΎ Π΅ΡΡ‚ΡŒ с ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ² транзисторов Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ‹ ΠΏΡ€ΠΎΠΏΠΎΡ€Ρ†ΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Ρ‚ΡŒΡΡ напряТСниС питания ΠΈ Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‡ΠΈΠΉ Ρ‚ΠΎΠΊ. Π’ΠΎΠΊ Ρ‡Π΅Ρ€Π΅Π· МОП-транзистор ΠΏΡ€ΠΎΠΏΠΎΡ€Ρ†ΠΈΠΎΠ½Π°Π»Π΅Π½ ΠΎΡ‚Π½ΠΎΡˆΠ΅Π½ΠΈΡŽ Π΅Π³ΠΎ ΡˆΠΈΡ€ΠΈΠ½Ρ‹ ΠΊ Π΄Π»ΠΈΠ½Π΅, Π° Π·Π½Π°Ρ‡ΠΈΡ‚ ΠΌΡ‹ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠΎΡ…Ρ€Π°Π½ΡΡ‚ΡŒ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈ Ρ‚ΠΎΡ‚ ΠΆΠ΅ Ρ‚ΠΎΠΊ, ΠΏΡ€ΠΎΠΏΠΎΡ€Ρ†ΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Ρ ΠΎΠ±Π° этих ΠΏΠ°Ρ€Π°ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Π°. Π‘ΠΎΠ»Π΅Π΅ Ρ‚ΠΎΠ³ΠΎ, ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Ρ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ транзистора, ΠΌΡ‹ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Π΅ΠΌ Π΅Ρ‰Π΅ ΠΈ Π΅ΠΌΠΊΠΎΡΡ‚ΡŒ Π·Π°Ρ‚Π²ΠΎΡ€Π° (ΠΏΡ€ΠΎΠΏΠΎΡ€Ρ†ΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡŒΠ½ΡƒΡŽ ΠΏΡ€ΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡŽ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ ΠΈ ΡˆΠΈΡ€ΠΈΠ½Ρ‹ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π°), дСлая схСму Π΅Ρ‰Π΅ быстрСС. Π’ ΠΎΠ±Ρ‰Π΅ΠΌ, Π² Ρ†ΠΈΡ„Ρ€ΠΎΠ²ΠΎΠΉ схСмС Π½Π΅Ρ‚ практичСски Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ… ΠΏΡ€ΠΈΡ‡ΠΈΠ½ Π΄Π΅Π»Π°Ρ‚ΡŒ транзисторы большС, Ρ‡Π΅ΠΌ минимально допустимый Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€. Π”Π°Π»ΡŒΡˆΠ΅ Π½Π°Ρ‡ΠΈΠ½Π°ΡŽΡ‚ΡΡ Π½ΡŽΠ°Π½ΡΡ‹ насчСт Ρ‚ΠΎΠ³ΠΎ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Π² Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ΅ p-ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Π΅ транзисторы ΠΎΠ±Ρ‹Ρ‡Π½ΠΎ нСсколько ΡˆΠΈΡ€Π΅ n-ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Ρ…, Ρ‡Ρ‚ΠΎΠ±Ρ‹ ΡΠΊΠΎΠΌΠΏΠ΅Π½ΡΠΈΡ€ΠΎΠ²Π°Ρ‚ΡŒ Ρ€Π°Π·Π½ΠΈΡ†Ρƒ Π² подвиТности носитСлСй заряда, Π° Π² памяти Π½Π°ΠΎΠ±ΠΎΡ€ΠΎΡ‚, n-ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Π΅ транзисторы ΡˆΠΈΡ€Π΅, Ρ‡Ρ‚ΠΎΠ±Ρ‹ ΠΏΠ°ΠΌΡΡ‚ΡŒ Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΏΠΈΡΡ‹Π²Π°Π»Π°ΡΡŒ Ρ‡Π΅Ρ€Π΅Π· Π½Π΅ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ‚Π°Ρ€Π½Ρ‹ΠΉ ΠΊΠ»ΡŽΡ‡, Π½ΠΎ это Π΄Π΅ΠΉΡΡ‚Π²ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ Π½ΡŽΠ°Π½ΡΡ‹, Π° глобально β€” Ρ‡Π΅ΠΌ мСньшС Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ транзистора β€” Ρ‚Π΅ΠΌ Π»ΡƒΡ‡ΡˆΠ΅ для Ρ†ΠΈΡ„Ρ€ΠΎΠ²Ρ‹Ρ… схСм.

ИмСнно поэтому Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° всСгда Π±Ρ‹Π»Π° самым малСньким Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠΌ Π² Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ микросхСмы, ΠΈ самым Π»ΠΎΠ³ΠΈΡ‡Π½Ρ‹ΠΌ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°Ρ‡Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌ.

Π—Π΄Π΅ΡΡŒ Π½Π°Π΄ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅Ρ‚ΠΈΡ‚ΡŒ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Π²Ρ‹ΡˆΠ΅ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½Π½Ρ‹Π΅ рассуТдСния ΠΏΡ€ΠΎ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ Π½Π΅ справСдливы для Π°Π½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΎΠ²Ρ‹Ρ… схСм. НапримСр, прямо сСйчас Π½Π° Π²Ρ‚ΠΎΡ€ΠΎΠΌ ΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ‚ΠΎΡ€Π΅ ΠΌΠΎΠ΅Π³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡŒΡŽΡ‚Π΅Ρ€Π° β€” согласованная ΠΏΠ°Ρ€Π° транзисторов ΠΏΠΎ 150 Π½ΠΌ Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, ΠΏΠΎ 32 куска Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠΌ 8/1 ΠΌΠΊΠΌ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Ρ‹ΠΉ. Π’Π°ΠΊ дСлаСтся для Ρ‚ΠΎΠ³ΠΎ, Ρ‡Ρ‚ΠΎΠ±Ρ‹ ΠΎΠ±Π΅ΡΠΏΠ΅Ρ‡ΠΈΡ‚ΡŒ ΠΈΠ΄Π΅Π½Ρ‚ΠΈΡ‡Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒ этих Π΄Π²ΡƒΡ… транзисторов, нСсмотря Π½Π° тСхнологичСский разброс ΠΏΠ°Ρ€Π°ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ². ΠŸΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΡŒ ΠΏΡ€ΠΈ этом ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ‚ второстСпСнноС Π·Π½Π°Ρ‡Π΅Π½ΠΈΠ΅.

Π£ Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠ² ΠΈ Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠ² сущСствуСт Ρ‚Π°ΠΊ называСмая лямбда-систСма Ρ‚ΠΈΠΏΠΎΠ²Ρ‹Ρ… Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ² Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Она ΠΎΡ‡Π΅Π½ΡŒ ΡƒΠ΄ΠΎΠ±Π½Π° для изучСния проСктирования (ΠΈ Π±Ρ‹Π»Π° ΠΏΡ€ΠΈΠ΄ΡƒΠΌΠ°Π½Π° Π² унивСрситСтС Π‘Π΅Ρ€ΠΊΠ»ΠΈ, Ссли я Π½Π΅ ошибаюсь) ΠΈ пСрСноса Π΄ΠΈΠ·Π°ΠΉΠ½ΠΎΠ² с Ρ„Π°Π±Ρ€ΠΈΠΊΠΈ Π½Π° Ρ„Π°Π±Ρ€ΠΈΠΊΡƒ. ЀактичСски, это ΠΎΠ±ΠΎΠ±Ρ‰Π΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ‚ΠΈΠΏΠΈΡ‡Π½Ρ‹Ρ… Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ² ΠΈ тСхнологичСских ΠΎΠ³Ρ€Π°Π½ΠΈΡ‡Π΅Π½ΠΈΠΉ, Π½ΠΎ Π½Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π·Π°Π³Ρ€ΡƒΠ±Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅, Ρ‡Ρ‚ΠΎΠ±Ρ‹ Π½Π° любой Ρ„Π°Π±Ρ€ΠΈΠΊΠ΅ Ρ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡƒΡ‡ΠΈΠ»ΠΎΡΡŒ. На Π΅Π΅ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€Π΅ ΡƒΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΠΏΠΎΡΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Π½Π° Ρ‚ΠΈΠΏΠΎΠ²Ρ‹Π΅ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ элСмСнтов Π² микросхСмС. ΠŸΡ€ΠΈΠ½Ρ†ΠΈΠΏΡ‹ Π² основС лямбда-систСмы ΠΎΡ‡Π΅Π½ΡŒ просты:

Из Ρ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΡƒΠ½ΠΊΡ‚Π° слСдуСт, Π² частности, Ρ‚ΠΎ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ лямбда Π² старых тСхнологиях β€” ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ½Π° ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½ΠΎΠΉ Π½ΠΎΡ€ΠΌΡ‹ (Ρ‚ΠΎΡ‡Π½Π΅Π΅, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° транзистора ΠΈ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Π΅ Π½ΠΎΡ€ΠΌΡ‹ β€” Π΄Π²Π΅ лямбды).

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ
Рисунок 2. ΠŸΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€ Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, Π²Ρ‹ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎ лямбда-систСмС.
Лямбда-систСма ΠΎΡ‚Π»ΠΈΡ‡Π½ΠΎ Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚Π°Π»Π° Π½Π° старых ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Ρ…, позволяя ΡƒΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΎΡΠΈΡ‚ΡŒ производство с Ρ„Π°Π±Ρ€ΠΈΠΊΠΈ Π½Π° Ρ„Π°Π±Ρ€ΠΈΠΊΡƒ, ΠΎΡ€Π³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΎΠ²Ρ‹Π²Π°Ρ‚ΡŒ Π²Ρ‚ΠΎΡ€Ρ‹Ρ… поставщиков микросхСм ΠΈ Π΄Π΅Π»Π°Ρ‚ΡŒ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π΅Ρ‰Π΅ Ρ‡Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΠΎΠ³ΠΎ. Но с ростом ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡƒΡ€Π΅Π½Ρ†ΠΈΠΈ ΠΈ количСства транзисторов Π½Π° Ρ‡ΠΈΠΏΠ΅ Ρ„Π°Π±Ρ€ΠΈΠΊΠΈ стали ΡΡ‚Ρ€Π΅ΠΌΠΈΡ‚ΡŒΡΡ ΡΠ΄Π΅Π»Π°Ρ‚ΡŒ Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡŽ Π½Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°ΠΊΡ‚Π½Π΅Π΅, поэтому сСйчас ΠΏΡ€Π°Π²ΠΈΠ»Π° проСктирования, ΡΠΎΠΎΡ‚Π²Π΅Ρ‚ΡΡ‚Π²ΡƒΡŽΡ‰ΠΈΠ΅ «чистой» лямбда-систСмС, ΡƒΠΆΠ΅ Π½Π΅ Π²ΡΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΠΈΡ‚ΡŒ, Ρ€Π°Π·Π²Π΅ Ρ‡Ρ‚ΠΎ Π² ситуациях, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° Ρ€Π°Π·Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚Ρ‡ΠΈΠΊΠΈ ΡΠ°ΠΌΠΎΡΡ‚ΠΎΡΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ ΠΈΡ… Π·Π°Π³Ρ€ΡƒΠ±Π»ΡΡŽΡ‚, имСя Π² Π²ΠΈΠ΄Ρƒ Π²Π΅Ρ€ΠΎΡΡ‚Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒ производства Ρ‡ΠΈΠΏΠ° Π½Π° Ρ€Π°Π·Π½Ρ‹Ρ… Ρ„Π°Π±Ρ€ΠΈΠΊΠ°Ρ…. Π’Π΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅, Π·Π° Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΈΠ΅ Π³ΠΎΠ΄Ρ‹ Π² отрасли слоТилась прямая связь Β«ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Π΅ Π½ΠΎΡ€ΠΌΡ‹ = Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° транзистора», которая ΡƒΡΠΏΠ΅ΡˆΠ½ΠΎ сущСствовала Π΄ΠΎ Ρ‚Π΅Ρ… ΠΏΠΎΡ€, ΠΏΠΎΠΊΠ° Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ транзисторов Π½Π΅ достигли дСсятков Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ².

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 3. Π‘Ρ…Π΅ΠΌΠ°Ρ‚ΠΈΡ‡Π½Ρ‹ΠΉ Ρ€Π°Π·Ρ€Π΅Π· транзистора.
На этом рисункС ΠΏΡ€ΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ ΠžΠ§Π•ΠΠ¬ сильно ΡƒΠΏΡ€ΠΎΡ‰Π΅Π½Π½Ρ‹ΠΉ Ρ€Π°Π·Ρ€Π΅Π· ΠΎΠ±Ρ‹Ρ‡Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ»Π°Π½Π°Ρ€Π½ΠΎΠ³ΠΎ (плоского) транзистора, Π΄Π΅ΠΌΠΎΠ½ΡΡ‚Ρ€ΠΈΡ€ΡƒΡŽΡ‰ΠΈΠΉ Ρ€Π°Π·Π½ΠΈΡ†Ρƒ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρƒ топологичСской Π΄Π»ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° (Ldrawn) ΠΈ эффСктивной Π΄Π»ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° (Leff). ΠžΡ‚ΠΊΡƒΠ΄Π° бСрСтся Ρ€Π°Π·Π½ΠΈΡ†Π°?

Говоря ΠΎ микроэлСктронной Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, ΠΏΠΎΡ‡Ρ‚ΠΈ всСгда ΡƒΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°ΡŽΡ‚ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎΠ»ΠΈΡ‚ΠΎΠ³Ρ€Π°Ρ„ΠΈΡŽ, Π½ΠΎ Π³ΠΎΡ€Π°Π·Π΄ΠΎ Ρ€Π΅ΠΆΠ΅ β€” Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΈΠ΅, Π½ΠΈΡ‡ΡƒΡ‚ΡŒ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ Π²Π°ΠΆΠ½Ρ‹Π΅ тСхнологичСскиС ΠΎΠΏΠ΅Ρ€Π°Ρ†ΠΈΠΈ: Ρ‚Ρ€Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΈΠΎΠ½Π½ΡƒΡŽ ΠΈΠΌΠΏΠ»Π°Π½Ρ‚Π°Ρ†ΠΈΡŽ, Π΄ΠΈΡ„Ρ„ΡƒΠ·ΠΈΡŽ ΠΈ Ρ‚.Π΄. ΠΈ Ρ‚.ΠΏ. Для нашСго с Π²Π°ΠΌΠΈ Ρ€Π°Π·Π³ΠΎΠ²ΠΎΡ€Π° Π±ΡƒΠ΄Π΅Ρ‚ Π½Π΅ лишним Π½Π°ΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎ Ρ‚ΠΎΠΌ, ΠΊΠ°ΠΊ Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚Π°ΡŽΡ‚ диффузия ΠΈ ионная имплантация.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 4. Π‘Ρ€Π°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΈΡ„Ρ„ΡƒΠ·ΠΈΠΈ ΠΈ ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠΌΠΏΠ»Π°Π½Ρ‚Π°Ρ†ΠΈΠΈ.
Π‘ Π΄ΠΈΡ„Ρ„ΡƒΠ·ΠΈΠ΅ΠΉ всС просто. Π’Ρ‹ Π±Π΅Ρ€Π΅Ρ‚Π΅ ΠΊΡ€Π΅ΠΌΠ½ΠΈΠ΅Π²ΡƒΡŽ пластину, Π½Π° ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠΉ Π·Π°Ρ€Π°Π½Π΅Π΅ (с ΠΏΠΎΠΌΠΎΡ‰ΡŒΡŽ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎΠ»ΠΈΡ‚ΠΎΠ³Ρ€Π°Ρ„ΠΈΠΈ) нанСсСн рисунок, Π·Π°ΠΊΡ€Ρ‹Π²Π°ΡŽΡ‰ΠΈΠΉ оксидом крСмния Ρ‚Π΅ мСста, Π³Π΄Π΅ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅ΡΡŒ Π½Π΅ Π½ΡƒΠΆΠ½Π°, ΠΈ ΠΎΡ‚ΠΊΡ€Ρ‹Π²Π°ΡŽΡ‰ΠΈΠΉ Ρ‚Π΅, Π³Π΄Π΅ ΠΎΠ½Π° Π½ΡƒΠΆΠ½Π°. Π”Π°Π»ΡŒΡˆΠ΅ Π½ΡƒΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠΌΠ΅ΡΡ‚ΠΈΡ‚ΡŒ Π³Π°Π·ΠΎΠΎΠ±Ρ€Π°Π·Π½ΡƒΡŽ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅ΡΡŒ Π² ΠΎΠ΄Π½Ρƒ ΠΊΠ°ΠΌΠ΅Ρ€Ρƒ с кристаллом ΠΈ Π½Π°Π³Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Π΄ΠΎ Ρ‚Π΅ΠΌΠΏΠ΅Ρ€Π°Ρ‚ΡƒΡ€Ρ‹, ΠΏΡ€ΠΈ ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠΉ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅ΡΡŒ Π½Π°Ρ‡Π½Π΅Ρ‚ ΠΏΡ€ΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ°Ρ‚ΡŒ Π² ΠΊΡ€Π΅ΠΌΠ½ΠΈΠΉ. РСгулируя Ρ‚Π΅ΠΌΠΏΠ΅Ρ€Π°Ρ‚ΡƒΡ€Ρƒ ΠΈ Π΄Π»ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎΡΡ‚ΡŒ процСсса, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π΄ΠΎΠ±ΠΈΡ‚ΡŒΡΡ Ρ‚Ρ€Π΅Π±ΡƒΠ΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ количСства ΠΈ Π³Π»ΡƒΠ±ΠΈΠ½Ρ‹ примСси.

ΠžΡ‡Π΅Π²ΠΈΠ΄Π½Ρ‹ΠΉ минус Π΄ΠΈΡ„Ρ„ΡƒΠ·ΠΈΠΈ β€” Ρ‚ΠΎ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅ΡΡŒ ΠΏΡ€ΠΎΠ½ΠΈΠΊΠ°Π΅Ρ‚ Π² ΠΊΡ€Π΅ΠΌΠ½ΠΈΠΉ Π²ΠΎ всСх направлСниях ΠΎΠ΄ΠΈΠ½Π°ΠΊΠΎΠ²ΠΎ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Π²Π½ΠΈΠ·, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Π²Π±ΠΎΠΊ, Ρ‚Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±Ρ€Π°Π·ΠΎΠΌ сокращая ΡΡ„Ρ„Π΅ΠΊΡ‚ΠΈΠ²Π½ΡƒΡŽ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρƒ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π°. И ΠΌΡ‹ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡ€ΠΈΠΌ сСйчас ΠΎ сотнях Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ²! Пока ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Π΅ Π½ΠΎΡ€ΠΌΡ‹ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€ΡΠ»ΠΈΡΡŒ Π² дСсятках ΠΌΠΈΠΊΡ€ΠΎΠ½, всС Π±Ρ‹Π»ΠΎ Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎ, Π½ΠΎ разумССтся, Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π΅Π» Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎ ΠΏΡ€ΠΎΠ΄ΠΎΠ»ΠΆΠ°Ρ‚ΡŒΡΡ Π΄ΠΎΠ»Π³ΠΎ, ΠΈ Π½Π° смСну Π΄ΠΈΡ„Ρ„ΡƒΠ·ΠΈΠΈ ΠΏΡ€ΠΈΡˆΠ»Π° ионная имплантация.

ΠŸΡ€ΠΈ ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠΌΠΏΠ»Π°Π½Ρ‚Π°Ρ†ΠΈΠΈ ΠΏΡƒΡ‡ΠΎΠΊ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² примСси разгоняСтся ΠΈ направляСтся Π½Π° пластину крСмния. ΠŸΡ€ΠΈ этом всС ΠΈΠΎΠ½Ρ‹ двиТутся Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ Π½Π°ΠΏΡ€Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ практичСски ΠΈΡΠΊΠ»ΡŽΡ‡Π°Π΅Ρ‚ ΠΈΡ… расползаниС Π² стороны. Π’ Ρ‚Π΅ΠΎΡ€ΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ‡Π½ΠΎ ΠΆΠ΅. На ΠΏΡ€Π°ΠΊΡ‚ΠΈΠΊΠ΅ ΠΈΠΎΠ½Ρ‹ всС-Ρ‚Π°ΠΊΠΈ Π½Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ€Π°ΡΠΏΠΎΠ»Π·Π°ΡŽΡ‚ΡΡ Π² стороны, Ρ…ΠΎΡ‚ΡŒ ΠΈ Π½Π° Π³ΠΎΡ€Π°Π·Π΄ΠΎ мСньшиС расстояния, Ρ‡Π΅ΠΌ ΠΏΡ€ΠΈ Π΄ΠΈΡ„Ρ„ΡƒΠ·ΠΈΠΈ.

Π’Π΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅, Ссли ΠΌΡ‹ возвратимся ΠΊ рисунку транзистора, Ρ‚ΠΎ ΡƒΠ²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Ρ€Π°Π·Π½ΠΈΡ†Π° ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρƒ топологичСской ΠΈ эффСктивной Π΄Π»ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° начинаСтся ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΈΠ·-Π·Π° этого нСбольшого расползания. Π•ΠΉ, Π² ΠΏΡ€ΠΈΠ½Ρ†ΠΈΠΏΠ΅, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π±Ρ‹Π»ΠΎ Π±Ρ‹ ΠΏΡ€Π΅Π½Π΅Π±Ρ€Π΅Ρ‡ΡŒ, Π½ΠΎ ΠΎΠ½Π° β€” Π½Π΅ СдинствСнная ΠΏΡ€ΠΈΡ‡ΠΈΠ½Π° различия. Π•ΡΡ‚ΡŒ Π΅Ρ‰Π΅ ΠΊΠΎΡ€ΠΎΡ‚ΠΊΠΎΠΊΠ°Π½Π°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Π΅ эффСкты. Π˜Ρ… ΠΏΡΡ‚ΡŒ, ΠΈ ΠΎΠ½ΠΈ Ρ€Π°Π·Π½Ρ‹ΠΌΠΈ способами ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΡŽΡ‚ ΠΏΠ°Ρ€Π°ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Ρ‹ транзистора Π² случаС, Ссли Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° приблиТаСтся ΠΊ Ρ€Π°Π·Π»ΠΈΡ‡Π½Ρ‹ΠΌ физичСским ограничСниям. ΠžΠΏΠΈΡΡ‹Π²Π°Ρ‚ΡŒ всС ΠΈΡ… я Π½Π΅ Π±ΡƒΠ΄Ρƒ, ΠΎΡΡ‚Π°Π½ΠΎΠ²Π»ΡŽΡΡŒ Π½Π° самом Ρ€Π΅Π»Π΅Π²Π°Π½Ρ‚Π½ΠΎΠΌ для нас β€” DIBL (Drain-Induced Barrier Lowering, ΠΈΠ½Π΄ΡƒΡ†ΠΈΡ€ΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ стоком сниТСниС ΠΏΠΎΡ‚Π΅Π½Ρ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°Ρ€ΡŒΠ΅Ρ€Π°).

Для Ρ‚ΠΎΠ³ΠΎ, Ρ‡Ρ‚ΠΎΠ±Ρ‹ ΠΏΠΎΠΏΠ°ΡΡ‚ΡŒ Π² сток, элСктрон (ΠΈΠ»ΠΈ Π΄Ρ‹Ρ€ΠΊΠ°) Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΠΏΡ€Π΅ΠΎΠ΄ΠΎΠ»Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΏΠΎΡ‚Π΅Π½Ρ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΉ Π±Π°Ρ€ΡŒΠ΅Ρ€ стокового pn-ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄Π°. НапряТСниС Π½Π° Π·Π°Ρ‚Π²ΠΎΡ€Π΅ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Π΅Ρ‚ этот Π±Π°Ρ€ΡŒΠ΅Ρ€, Ρ‚Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±Ρ€Π°Π·ΠΎΠΌ управляя Ρ‚ΠΎΠΊΠΎΠΌ Ρ‡Π΅Ρ€Π΅Π· транзистор, ΠΈ ΠΌΡ‹ Ρ…ΠΎΡ‚ΠΈΠΌ, Ρ‡Ρ‚ΠΎΠ±Ρ‹ напряТСниС Π½Π° Π·Π°Ρ‚Π²ΠΎΡ€Π΅ Π±Ρ‹Π»ΠΎ СдинствСнным ΡƒΠΏΡ€Π°Π²Π»ΡΡŽΡ‰ΠΈΠΌ напряТСниСм. К соТалСнию, Ссли ΠΊΠ°Π½Π°Π» транзистора слишком ΠΊΠΎΡ€ΠΎΡ‚ΠΊΠΈΠΉ, Π½Π° ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ транзистора Π½Π°Ρ‡ΠΈΠ½Π°Π΅Ρ‚ Π²Π»ΠΈΡΡ‚ΡŒ стоковый pn-ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄, ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹ΠΉ Π²ΠΎ-ΠΏΠ΅Ρ€Π²Ρ‹Ρ…, сниТаСт ΠΏΠΎΡ€ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎΠ΅ напряТСниС (см. рисунок Π½ΠΈΠΆΠ΅), Π° Π²ΠΎ-Π²Ρ‚ΠΎΡ€Ρ‹Ρ…, Π½Π° Ρ‚ΠΎΠΊ Ρ‡Π΅Ρ€Π΅Π· транзистор Π½Π°Ρ‡ΠΈΠ½Π°Π΅Ρ‚ Π²Π»ΠΈΡΡ‚ΡŒ напряТСниС Π½Π΅ Ρ‚ΠΎΠ»ΡŒΠΊΠΎ Π½Π° Π·Π°Ρ‚Π²ΠΎΡ€Π΅, Π½ΠΎ ΠΈ Π½Π° стокС, ΠΏΠΎΡ‚ΠΎΠΌΡƒ Ρ‡Ρ‚ΠΎ Ρ‚ΠΎΠ»Ρ‰ΠΈΠ½Π° стокового pn-ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄Π° увСличиваСтся ΠΏΡ€ΠΎΠΏΠΎΡ€Ρ†ΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎ Π½Π°ΠΏΡ€ΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡŽ Π½Π° стокС ΠΈ соотвСтствСнно ΡƒΠΊΠΎΡ€Π°Ρ‡ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ‚ ΠΊΠ°Π½Π°Π».

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 5. Π­Ρ„Ρ„Π΅ΠΊΡ‚ Drain-Induced Barrier Lowering (DIBL). Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” википСдия.
ΠšΡ€ΠΎΠΌΠ΅ Ρ‚ΠΎΠ³ΠΎ, ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° ΠΏΡ€ΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ‚ ΠΊ Ρ‚ΠΎΠΌΡƒ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ носитСли заряда Π½Π°Ρ‡ΠΈΠ½Π°ΡŽΡ‚ свободно ΠΏΠΎΠΏΠ°Π΄Π°Ρ‚ΡŒ ΠΈΠ· истока Π² сток, минуя ΠΊΠ°Π½Π°Π» ΠΈ формируя Ρ‚ΠΎΠΊ ΡƒΡ‚Π΅Ρ‡ΠΊΠΈ (bad current Π½Π° рисункС Π½ΠΈΠΆΠ΅), ΠΎΠ½ ΠΆΠ΅ статичСскоС энСргопотрСблСниС, отсутствиС ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠ³ΠΎ Π±Ρ‹Π»ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ· Π²Π°ΠΆΠ½Ρ‹Ρ… ΠΏΡ€ΠΈΡ‡ΠΈΠ½ Ρ€Π°Π½Π½Π΅Π³ΠΎ успСха КМОП-Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ, довольно Ρ‚ΠΎΡ€ΠΌΠΎΠ·Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠΎ ΡΡ€Π°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡŽ с биполярными ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡƒΡ€Π΅Π½Ρ‚Π°ΠΌΠΈ Ρ‚ΠΎΠ³ΠΎ Π²Ρ€Π΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ. ЀактичСски, ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Ρ‹ΠΉ транзистор Π² соврСмСнной Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ‚ стоящий ΠΏΠ°Ρ€Π°Π»Π»Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ Π΅ΠΌΡƒ рСзистор, Π½ΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π» ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠ³ΠΎ Ρ‚Π΅ΠΌ мСньшС, Ρ‡Π΅ΠΌ мСньшС Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π°.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 6. Рост статичСского потрСблСния ΠΈΠ·-Π·Π° ΡƒΡ‚Π΅Ρ‡Π΅ΠΊ Π² тСхнологиях с ΠΊΠΎΡ€ΠΎΡ‚ΠΊΠΈΠΌ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΠΎΠΌ. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” Synopsys.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 7. Доля статичСского энСргопотрСблСния микропроцСссоров Π½Π° Ρ€Π°Π·Π½Ρ‹Ρ… ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Ρ….
Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” B. Dieny et. al., Β«Spin-Transfer Effect and its Use in Spintronic ComponentsΒ», International Journal of Nanotechnology, 2010

БСйчас ΠΆΠ΅, ΠΊΠ°ΠΊ Π²Ρ‹ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ‚Π΅ Π²ΠΈΠ΄Π΅Ρ‚ΡŒ Π½Π° рисункС Π²Ρ‹ΡˆΠ΅, статичСскоС ΠΏΠΎΡ‚Ρ€Π΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ сущСствСнно ΠΏΡ€Π΅Π²Ρ‹ΡˆΠ°Π΅Ρ‚ динамичСскоС ΠΈ являСтся Π²Π°ΠΆΠ½Ρ‹ΠΌ прСпятстствиСм для создания ΠΌΠ°Π»ΠΎΠΏΠΎΡ‚Ρ€Π΅Π±Π»ΡΡŽΡ‰ΠΈΡ… микросхСм, Π½Π°ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€, для носимой элСктроники ΠΈ ΠΈΠ½Ρ‚Π΅Ρ€Π½Π΅Ρ‚Π° Π²Π΅Ρ‰Π΅ΠΉ. БобствСнно, ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€Π½ΠΎ Π² ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ‚, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° это стало Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡ€ΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠΎΠΉ, ΠΈ начался ΠΌΠ°Ρ€ΠΊΠ΅Ρ‚ΠΈΠ½Π³ΠΎΠ²Ρ‹ΠΉ ΠΌΡƒΡ…Π»Π΅ΠΆ с ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹ΠΌΠΈ Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°ΠΌΠΈ, ΠΏΠΎΡ‚ΠΎΠΌΡƒ Ρ‡Ρ‚ΠΎ прогрСсс Π² Π»ΠΈΡ‚ΠΎΠ³Ρ€Π°Ρ„ΠΈΠΈ стал ΠΎΠΏΠ΅Ρ€Π΅ΠΆΠ°Ρ‚ΡŒ прогрСсс Π² Ρ„ΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ΅.

Для Π±ΠΎΡ€ΡŒΠ±Ρ‹ с Π½Π΅ΠΆΠ΅Π»Π°Ρ‚Π΅Π»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΌΠΈ эффСктами ΠΊΠΎΡ€ΠΎΡ‚ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° Π½Π° ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Ρ… 800-32 Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ² Π±Ρ‹Π»ΠΎ ΠΏΡ€ΠΈΠ΄ΡƒΠΌΠ°Π½ΠΎ ΠΎΡ‡Π΅Π½ΡŒ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Ρ€Π°Π·Π½Ρ‹Ρ… тСхнологичСских Ρ€Π΅ΡˆΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΈ я Π½Π΅ Π±ΡƒΠ΄Ρƒ ΠΎΠΏΠΈΡΡ‹Π²Π°Ρ‚ΡŒ ΠΈΡ… всС, ΠΈΠ½Π°Ρ‡Π΅ ΡΡ‚Π°Ρ‚ΡŒΡ разрастСтся Π΄ΠΎ совсСм ΡƒΠΆ Π½Π΅ΠΏΡ€ΠΈΠ»ΠΈΡ‡Π½Ρ‹Ρ… Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ², Π½ΠΎ с ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Ρ‹ΠΌ Π½ΠΎΠ²Ρ‹ΠΌ шагом ΠΏΡ€ΠΈΡ…ΠΎΠ΄ΠΈΠ»ΠΎΡΡŒ Π²Π½Π΅Π΄Ρ€ΡΡ‚ΡŒ Π½ΠΎΠ²Ρ‹Π΅ Ρ€Π΅ΡˆΠ΅Π½ΠΈΡ β€” Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½Ρ‹Π΅ лСгирования областСй, ΠΏΡ€ΠΈΠ»Π΅Π³Π°ΡŽΡ‰ΠΈΡ… ΠΊ pn-ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄Π°ΠΌ, лСгирования Π² Π³Π»ΡƒΠ±ΠΈΠ½Π΅ для прСдотвращСния ΡƒΡ‚Π΅Ρ‡Π΅ΠΊ, локальноС ΠΏΡ€Π΅Π²Ρ€Π°Ρ‰Π΅Π½ΠΈΠ΅ крСмния Π² транзисторах Π² ΠΊΡ€Π΅ΠΌΠ½ΠΈΠΉ-гСрманий… Ни ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ шаг Π² ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ² транзисторов Π½Π΅ дался просто Ρ‚Π°ΠΊ.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 8. ЭффСктивная Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° Π² тСхнологиях 90 Π½ΠΌ ΠΈ 32 Π½ΠΌ. Вранзисторы сняты Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΠΈ Ρ‚ΠΎΠΌ ΠΆΠ΅ ΠΌΠ°ΡΡˆΡ‚Π°Π±Π΅. ΠŸΠΎΠ»ΡƒΠΊΡ€ΡƒΠ³ΠΈ Π½Π° рисунках β€” это Ρ„ΠΎΡ€ΠΌΠ° Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎΠ³ΠΎ слабого подлСгирования стоков (LDD, lightly doped drain), Π΄Π΅Π»Π°Π΅ΠΌΠΎΠ³ΠΎ для ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡˆΠΈΡ€ΠΈΠ½Ρ‹ pn-ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄ΠΎΠ².
Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” Synopsys.

Π’ΠΈΠΏΠΈΡ‡Π½Ρ‹Π΅ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ ΠΌΠ΅Ρ‚Π°Π»Π»ΠΈΠ·Π°Ρ†ΠΈΠΈ ΠΈ расстояния ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρƒ элСмСнтами ΠΏΡ€ΠΈ ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΡ‚ 90 Π½ΠΌ Π΄ΠΎ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€Π½ΠΎ 28 Π½ΠΌ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Π»ΠΈΡΡŒ ΠΏΡ€ΠΎΠΏΠΎΡ€Ρ†ΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΡŽ Ρ†ΠΈΡ„Ρ€Ρ‹ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌ, Ρ‚ΠΎ Π΅ΡΡ‚ΡŒ Ρ‚ΠΈΠΏΠΎΠ²ΠΎΠΉ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ ΡΠ»Π΅Π΄ΡƒΡŽΡ‰Π΅Π³ΠΎ поколСния составлял 0.7 ΠΎΡ‚ ΠΏΡ€Π΅Π΄Ρ‹Π΄ΡƒΡ‰Π΅Π³ΠΎ (Ρ‡Ρ‚ΠΎΠ±Ρ‹, согласно Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρƒ ΠœΡƒΡ€Π°, ΠΏΠΎΠ»ΡƒΡ‡ΠΈΡ‚ΡŒ Π΄Π²ΡƒΠΊΡ€Π°Ρ‚Π½ΠΎΠ΅ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΠΈ). ΠžΠ΄Π½ΠΎΠ²Ρ€Π΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ с этим Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Π»Π°ΡΡŒ Π² Π»ΡƒΡ‡ΡˆΠ΅ΠΌ случаС ΠΊΠ°ΠΊ 0.9 ΠΎΡ‚ ΠΏΡ€Π΅Π΄Ρ‹Π΄ΡƒΡ‰Π΅Π³ΠΎ поколСния, Π° эффСктивная Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° практичСски Π½Π΅ мСнялась вовсС. Из рисунка Π²Ρ‹ΡˆΠ΅ Ρ…ΠΎΡ€ΠΎΡˆΠΎ Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Π»ΠΈΠ½Π΅ΠΉΠ½Ρ‹Π΅ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ транзисторов ΠΏΡ€ΠΈ ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΡ‚ 90 Π½ΠΌ ΠΊ 32 Π½ΠΌ измСнились Π²ΠΎΠΎΠ±Ρ‰Π΅ Π½Π΅ Π² Ρ‚Ρ€ΠΈ Ρ€Π°Π·Π°, ΠΈ всС ΠΈΠ³Ρ€Ρ‹ Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠ² Π±Ρ‹Π»ΠΈ Π²ΠΎΠΊΡ€ΡƒΠ³ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ΅Ρ€Π΅ΠΊΡ€Ρ‹Ρ‚ΠΈΠΉ Π·Π°Ρ‚Π²ΠΎΡ€Π° ΠΈ Π»Π΅Π³ΠΈΡ€ΠΎΠ²Π°Π½Π½Ρ‹Ρ… областСй, Π° Ρ‚Π°ΠΊΠΆΠ΅ Π²ΠΎΠΊΡ€ΡƒΠ³ контроля Π·Π° статичСскими ΡƒΡ‚Π΅Ρ‡ΠΊΠ°ΠΌΠΈ, ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹ΠΉ Π½Π΅ позволяли Π΄Π΅Π»Π°Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Π½Π°Π» ΠΊΠΎΡ€ΠΎΡ‡Π΅.

Π’ ΠΈΡ‚ΠΎΠ³Π΅ стали понятны Π΄Π²Π΅ Π²Π΅Ρ‰ΠΈ:

Π—Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠœΡƒΡ€Π° β€” это Π²ΠΎΠΎΠ±Ρ‰Π΅ противорСчивая Ρ‚Π΅ΠΌΠ°, ΠΏΠΎΡ‚ΠΎΠΌΡƒ Ρ‡Ρ‚ΠΎ ΠΎΠ½ являСтся Π½Π΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΡ€ΠΈΡ€ΠΎΠ΄Ρ‹, Π° эмпиричСским наблюдСниСм Π½Π΅ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Ρ… Ρ„Π°ΠΊΡ‚ΠΎΠ² ΠΈΠ· истории ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡ€Π΅Ρ‚Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°Π½ΠΈΠΈ, экстраполированном Π½Π° Π±ΡƒΠ΄ΡƒΡ‰ΠΈΠΉ прогрСсс всСй отрасли. БобствСнно, ΠΏΠΎΠΏΡƒΠ»ΡΡ€Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Π° ΠœΡƒΡ€Π° Π½Π΅Ρ€Π°Π·Ρ€Ρ‹Π²Π½ΠΎ связана с ΠΌΠ°Ρ€ΠΊΠ΅Ρ‚ΠΎΠ»ΠΎΠ³Π°ΠΌΠΈ Intel, ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Π΅ сдСлали Π΅Π³ΠΎ своим Π·Π½Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ ΠΈ, Π½Π° самом Π΄Π΅Π»Π΅, ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π»Π΅Ρ‚ Ρ‚ΠΎΠ»ΠΊΠ°Π»ΠΈ ΠΈΠ½Π΄ΡƒΡΡ‚Ρ€ΠΈΡŽ Π²ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Π΄, заставляя Π΅Π΅ ΡΠΎΠΎΡ‚Π²Π΅Ρ‚ΡΡ‚Π²ΠΎΠ²Π°Ρ‚ΡŒ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρƒ ΠœΡƒΡ€Π° Ρ‚Π°ΠΌ, Π³Π΄Π΅, Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, стоило Π±Ρ‹ Π½Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠΆΠ΄Π°Ρ‚ΡŒ.
Какой Π²Ρ‹Ρ…ΠΎΠ΄ нашли ΠΈΠ· ситуации ΠΌΠ°Ρ€ΠΊΠ΅Ρ‚ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ? Π’Π΅ΡΡŒΠΌΠ° изящный.

Π”Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° транзистора β€” это Ρ…ΠΎΡ€ΠΎΡˆΠΎ, Π½ΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠΎ Π½Π΅ΠΉ ΠΎΡ†Π΅Π½ΠΈΡ‚ΡŒ Π²Ρ‹ΠΈΠ³Ρ€Ρ‹Ρˆ ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΠΈ, ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹ΠΉ Π΄Π°Π΅Ρ‚ ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄ Π½Π° Π½ΠΎΠ²Ρ‹Π΅ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Π΅ Π½ΠΎΡ€ΠΌΡ‹? Π”ΠΎΠ²ΠΎΠ»ΡŒΠ½ΠΎ Π΄Π°Π²Π½ΠΎ Π² индустрии для этого использовалась ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΡŒ ΡˆΠ΅ΡΡ‚ΠΈΡ‚Ρ€Π°Π½Π·ΠΈΡΡ‚ΠΎΡ€Π½ΠΎΠΉ ячСйки памяти β€” самого популярного ΡΡ‚Ρ€ΠΎΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π»ΠΎΠΊΠ° микропроцСссоров. ИмСнно ΠΈΠ· Ρ‚Π°ΠΊΠΈΡ… ячССк ΠΎΠ±Ρ‹Ρ‡Π½ΠΎ состоит кэш-ΠΏΠ°ΠΌΡΡ‚ΡŒ ΠΈ рСгистровый Ρ„Π°ΠΉΠ», ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡƒΡ‚ Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°Ρ‚ΡŒ полкристалла, ΠΈ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ поэтому схСму ΠΈ Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡŽ ΡˆΠ΅ΡΡ‚ΠΈΡ‚Ρ€Π°Π½Π·ΠΈΡΡ‚ΠΎΡ€Π½ΠΎΠΉ ячСйки всСгда Ρ‚Ρ‰Π°Ρ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ Π²Ρ‹Π»ΠΈΠ·Ρ‹Π²Π°ΡŽΡ‚ Π΄ΠΎ ΠΏΡ€Π΅Π΄Π΅Π»Π° (часто β€” ΡΠΏΠ΅Ρ†ΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Π΅ люди, ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Π΅ Ρ‚ΠΎΠ»ΡŒΠΊΠΎ этим ΠΈ Π·Π°Π½ΠΈΠΌΠ°ΡŽΡ‚ΡΡ), Ρ‚Π°ΠΊ Ρ‡Ρ‚ΠΎ это Π΄Π΅ΠΉΡΡ‚Π²ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ Ρ…ΠΎΡ€ΠΎΡˆΠ°Ρ ΠΌΠ΅Ρ€Π° плотности ΡƒΠΏΠ°ΠΊΠΎΠ²ΠΊΠΈ.
Рисунок 9. Π‘Ρ…Π΅ΠΌΠ° ΡˆΠ΅ΡΡ‚ΠΈΡ‚Ρ€Π°Π½Π·ΠΈΡΡ‚ΠΎΡ€Π½ΠΎΠΉ ячСйки статичСской памяти.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 10. Π Π°Π·Π½Ρ‹Π΅ Π²Π°Ρ€ΠΈΠ°Π½Ρ‚Ρ‹ Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ ΡˆΠ΅ΡΡ‚ΠΈΡ‚Ρ€Π°Π½Π·ΠΈΡΡ‚ΠΎΡ€Π½ΠΎΠΉ ячСйки статичСской памяти. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” G. Apostolidis et. al., Β«Design and Simulation of 6T SRAM Cell Architectures in 32nm TechnologyΒ», Journal of Engineering Science and Technology Review, 2016
Π’Π°ΠΊ Ρ‡Ρ‚ΠΎ довольно Π΄Π°Π²Π½ΠΎ Π² описаниях Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ Ρ†ΠΈΡ„Ρ€Ρƒ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌ сопровоТдала вторая Ρ†ΠΈΡ„Ρ€Π° β€” ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΡŒ ячСйки памяти, которая, ΠΏΠΎ ΠΈΠ΄Π΅Π΅, Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Π° Π±Ρ‹Ρ‚ΡŒ ΠΏΡ€ΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡ‚ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π°. А дальшС ΡΠ»ΡƒΡ‡ΠΈΠ»Π°ΡΡŒ интСрСсная ΠΏΠΎΠ΄ΠΌΠ΅Π½Π° понятий. Π’ ΠΌΠΎΠΌΠ΅Π½Ρ‚, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° прямоС ΠΌΠ°ΡΡˆΡ‚Π°Π±ΠΈΡ€ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ пСрСстало Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚Π°Ρ‚ΡŒ, ΠΈ Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° пСрСстала ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Ρ‚ΡŒΡΡ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Ρ‹Π΅ Π΄Π²Π° Π³ΠΎΠ΄Π° ΠΏΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½Ρƒ ΠœΡƒΡ€Π°, ΠΌΠ°Ρ€ΠΊΠ΅Ρ‚ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ догадались, Ρ‡Ρ‚ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π½Π΅ Π²Ρ‹Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ‚ΡŒ ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΡŒ ячСйки памяти ΠΈΠ· ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌ, Π° Π²Ρ‹Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ‚ΡŒ Ρ†ΠΈΡ„Ρ€Ρƒ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌ ΠΈΠ· ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΠΈ ячСйки памяти!

Π’ΠΎ Π΅ΡΡ‚ΡŒ Π½Π°Ρ‚ΡƒΡ€Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎ β€œΡ€Π°Π½ΡŒΡˆΠ΅ Ρƒ нас Π±Ρ‹Π»Π° Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° 65 Π½ΠΌ ΠΈ ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΡŒ ячСйки памяти Π₯, Π° Ρ‚Π΅ΠΏΠ΅Ρ€ΡŒ Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° 54 Π½ΠΌ, Π½ΠΎ ΠΌΡ‹ ΡƒΠΆΠ°Π»ΠΈ ΠΌΠ΅Ρ‚Π°Π»Π»ΠΈΠ·Π°Ρ†ΠΈΡŽ, ΠΈ Ρ‚Π΅ΠΏΠ΅Ρ€ΡŒ ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΡŒ ячСйки стала Π₯/5, Ρ‡Ρ‚ΠΎ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€Π½ΠΎ соотвСтствуСт ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄Ρƒ ΠΎΡ‚ 65 Π΄ΠΎ 28 Π½ΠΌ. Π’Π°ΠΊ Π΄Π°Π²Π°ΠΉΡ‚Π΅ всСм скаТСм, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Ρƒ нас ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Π΅ Π½ΠΎΡ€ΠΌΡ‹ 28 Π½ΠΌ, Π° ΠΏΡ€ΠΎ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρƒ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° 54 Π½ΠΌ Π½ΠΈΠΊΠΎΠΌΡƒ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡ€ΠΈΡ‚ΡŒ Π½Π΅ Π±ΡƒΠ΄Π΅ΠΌ?” БправСдливости Ρ€Π°Π΄ΠΈ, β€œΡƒΠΆΠ°Π»ΠΈ ΠΌΠ΅Ρ‚Π°Π»Π»ΠΈΠ·Π°Ρ†ΠΈΡŽβ€ β€” это Ρ‚ΠΎΠΆΠ΅ Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎΠ΅ достиТСниС, ΠΈ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ΅-Ρ‚ΠΎ врСмя послС Π½Π°Ρ‡Π°Π»Π° ΠΏΡ€ΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌ с ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠ°Ρ‚ΡŽΡ€ΠΈΠ·Π°Ρ†ΠΈΠ΅ΠΉ собствСнно транзисторов ΠΎΠ·Π²ΡƒΡ‡Π΅Π½Π½Ρ‹ΠΌ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹ΠΌ Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°ΠΌ соотвСтствовала минимальная ΡˆΠΈΡ€ΠΈΠ½Π° ΠΌΠ΅Ρ‚Π°Π»Π»ΠΈΠ·Π°Ρ†ΠΈΠΈ, Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ ΠΊΠΎΠ½Ρ‚Π°ΠΊΡ‚Π° ΠΊ транзистору ΠΈΠ»ΠΈ Π΅Ρ‰Π΅ какая-Π½ΠΈΠ±ΡƒΠ΄ΡŒ Ρ†ΠΈΡ„Ρ€Π° Π½Π° Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ. Но дальшС Π½Π°Ρ‡Π°Π»ΠΈΡΡŒ пляски с FinFET транзисторами, Ρƒ ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Ρ… ΠΊΠ»ΡŽΡ‡Π΅Π²Ρ‹Π΅ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ связаны с Ρ€Π°Π·Ρ€Π΅ΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π»ΠΈΡ‚ΠΎΠ³Ρ€Π°Ρ„ΠΈΠΈ, скорости ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠ°Ρ‚ΡŽΡ€ΠΈΠ·Π°Ρ†ΠΈΠΈ транзисторов ΠΈ всСго ΠΎΡΡ‚Π°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΊΠΎΠ½Ρ‡Π°Ρ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ Ρ€Π°Π·ΠΎΡˆΠ»ΠΈΡΡŒ, ΠΈ СдинствСнной Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠΉ Ρ†ΠΈΡ„Ρ€ΠΎΠΉ ΠΎΡΡ‚Π°Π»Π°ΡΡŒ ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΡŒ ячСйки памяти, Π½Π° основС ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠΉ Π½Π°ΠΌ сСйчас ΠΈ ΡΠΎΠΎΠ±Ρ‰Π°ΡŽΡ‚ ΠΏΡ€ΠΎ β€œ10”, β€œ7” ΠΈ β€œ5” Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ².

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 11. Π‘Ρ€Π°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΉ 14 Π½ΠΌ ΠΈ 10 Π½ΠΌ Intel. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” Intel.
Π’ΠΎΡ‚ ΠΎΡ‚Π»ΠΈΡ‡Π½Ρ‹ΠΉ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€ этого β€œΠ½ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ скСйлинга”. Нам ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Ρ‹Π²Π°ΡŽΡ‚, ΠΊΠ°ΠΊ помСнялись Ρ…Π°Ρ€Π°ΠΊΡ‚Π΅Ρ€Π½Ρ‹Π΅ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ Π² ячСйкС памяти. МногиС ΠΏΠ°Ρ€Π°ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€Ρ‹, Π½ΠΎ ΠΎ Π΄Π»ΠΈΠ½Π΅ ΠΈ ΡˆΠΈΡ€ΠΈΠ½Π΅ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° транзистора Ρ‚ΡƒΡ‚ Π½ΠΈ слова!

Как Ρ€Π΅ΡˆΠ°Π»ΠΈ ΠΏΡ€ΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡƒ нСвозмоТности ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΡ Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° ΠΈ контроля Π·Π° ΡƒΡ‚Π΅Ρ‡ΠΊΠ°ΠΌΠΈ Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ?

Они нашли Π΄Π²Π° ΠΏΡƒΡ‚ΠΈ. ΠŸΠ΅Ρ€Π²Ρ‹ΠΉ β€” Π² Π»ΠΎΠ±: Ссли ΠΏΡ€ΠΈΡ‡ΠΈΠ½Π° ΡƒΡ‚Π΅Ρ‡Π΅ΠΊ β€” большая Π³Π»ΡƒΠ±ΠΈΠ½Π° ΠΈΠΌΠΏΠ»Π°Π½Ρ‚Π°Ρ†ΠΈΠΈ, Π΄Π°Π²Π°ΠΉΡ‚Π΅ Π΅Π΅ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠΈΠΌ, ΠΆΠ΅Π»Π°Ρ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ Ρ€Π°Π΄ΠΈΠΊΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎ. ВСхнология Β«ΠΊΡ€Π΅ΠΌΠ½ΠΈΠΉ Π½Π° изоляторС» (КНИ) извСстна ΡƒΠΆΠ΅ ΠΎΡ‡Π΅Π½ΡŒ Π΄Π°Π²Π½ΠΎ (ΠΈ Π°ΠΊΡ‚ΠΈΠ²Π½ΠΎ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ»Π°ΡΡŒ всС эти Π³ΠΎΠ΄Ρ‹, Π½Π°ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€ Π² 130-32 Π½ΠΌ процСссорах AMD, 90 Π½ΠΌ процСссорС приставки Sony Playstation 3, Π° Ρ‚Π°ΠΊΠΆΠ΅ Π² радиочастотной, силовой ΠΈΠ»ΠΈ космичСской элСктроникС), Π½ΠΎ с ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌ ΠΎΠ½Π° ΠΏΠΎΠ»ΡƒΡ‡ΠΈΠ»Π° Π²Ρ‚ΠΎΡ€ΠΎΠ΅ Π΄Ρ‹Ρ…Π°Π½ΠΈΠ΅.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 12. Π‘Ρ€Π°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ транзисторов, Π²Ρ‹ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Π½Ρ‹Ρ… ΠΏΠΎ ΠΎΠ±Ρ‹Ρ‡Π½ΠΎΠΉ объСмной ΠΈ FDSOI (ΠΏΠΎΠ»Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒΡŽ ΠΎΠ±Π΅Π΄Π½Π΅Π½Π½Ρ‹ΠΉ КНИ) тСхнологиях. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” ST Microelectronics.
Как Π²ΠΈΠ΄ΠΈΡ‚Π΅, идСя Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Ρ‡Π΅ΠΌ элСгантная β€” ΠΏΠΎΠ΄ ΠΎΡ‡Π΅Π½ΡŒ Ρ‚ΠΎΠ½ΠΊΠΈΠΌ Π°ΠΊΡ‚ΠΈΠ²Π½Ρ‹ΠΌ слоСм располагаСтся оксид, ΡƒΠ±ΠΈΡ€Π°ΡŽΡ‰ΠΈΠΉ Π²Ρ€Π΅Π΄Π½Ρ‹ΠΉ Ρ‚ΠΎΠΊ ΡƒΡ‚Π΅Ρ‡ΠΊΠΈ Π½Π° ΠΊΠΎΡ€Π½ΡŽ! Π—Π°ΠΎΠ΄Π½ΠΎ, Π·Π° счСт ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΡ Смкости pn-ΠΏΠ΅Ρ€Π΅Ρ…ΠΎΠ΄ΠΎΠ² (ΡƒΠ±Ρ€Π°Π»ΠΈ Ρ‡Π΅Ρ‚Ρ‹Ρ€Π΅ ΠΈΠ· пяти сторон ΠΊΡƒΠ±Π° стока) увСличиваСтся быстродСйствиС ΠΈ Π΅Ρ‰Π΅ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°Π΅Ρ‚ΡΡ энСргопотрСблСниС. ИмСнно поэтому сСйчас Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ FDSOI 28-22-20 Π½ΠΌ Π°ΠΊΡ‚ΠΈΠ²Π½ΠΎ Ρ€Π΅ΠΊΠ»Π°ΠΌΠΈΡ€ΡƒΡŽΡ‚ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΠ»Π°Ρ‚Ρ„ΠΎΡ€ΠΌΡ‹ для микросхСм ΠΈΠ½Ρ‚Π΅Ρ€Π½Π΅Ρ‚Π° Π²Π΅Ρ‰Π΅ΠΉ β€” ΠΏΠΎΡ‚Ρ€Π΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄Π΅ΠΉΡΡ‚Π²ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ сокращаСтся Π² Ρ€Π°Π·Ρ‹, Ссли Π½Π΅ Π½Π° порядок. И Π΅Ρ‰Π΅ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ΄Ρ…ΠΎΠ΄ позволяСт Π² пСрспСктивС ΠΏΠΎΡΠΊΠ΅ΠΉΠ»ΠΈΡ‚ΡŒ ΠΎΠ±Ρ‹Ρ‡Π½Ρ‹ΠΉ плоский транзистор Π΄ΠΎ уровня 14-16 Π½ΠΌ, Ρ‡Π΅Π³ΠΎ объСмная тСхнология ΡƒΠΆΠ΅ Π½Π΅ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΠΈΡ‚.

Π’Π΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅, Π½ΠΈΠΆΠ΅ 14 Π½ΠΌ Π½Π° FDSOI особСнно Π½Π΅ ΠΎΠΏΡƒΡΡ‚ΠΈΡ‚ΡŒΡΡ, Π΄Π° ΠΈ Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΈΠ΅ ΠΏΡ€ΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ‹ Ρƒ Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Ρ‚ΠΎΠΆΠ΅ Π΅ΡΡ‚ΡŒ (Π½Π°ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€, ΡΡ‚Ρ€Π°ΡˆΠ½Π°Ρ Π΄ΠΎΡ€ΠΎΠ³ΠΎΠ²ΠΈΠ·Π½Π° ΠΏΠΎΠ΄Π»ΠΎΠΆΠ΅ΠΊ КНИ), Π² связи с Ρ‡Π΅ΠΌ индустрия ΠΏΡ€ΠΈΡˆΠ»Π° ΠΊ Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΎΠΌΡƒ Ρ€Π΅ΡˆΠ΅Π½ΠΈΡŽ β€” FinFET транзисторам. ИдСя FinFET транзистора Ρ‚ΠΎΠΆΠ΅ вСсьма элСгантна. ΠœΡ‹ Ρ…ΠΎΡ‚ΠΈΠΌ, Ρ‡Ρ‚ΠΎΠ±Ρ‹ бОльшая Ρ‡Π°ΡΡ‚ΡŒ пространства ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρƒ стоком ΠΈ истоком ΡƒΠΏΡ€Π°Π²Π»ΡΠ»Π°ΡΡŒ Π·Π°Ρ‚Π²ΠΎΡ€ΠΎΠΌ? Π’Π°ΠΊ Π΄Π°Π²Π°ΠΉΡ‚Π΅ ΠΎΠΊΡ€ΡƒΠΆΠΈΠΌ это пространство Π·Π°Ρ‚Π²ΠΎΡ€ΠΎΠΌ со всСх сторон! Π₯ΠΎΡ€ΠΎΡˆΠΎ, Π½Π΅ со всСх, Ρ‚Ρ€Π΅Ρ… Π±ΡƒΠ΄Π΅Ρ‚ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ достаточно.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 13. Π‘Ρ‚Ρ€ΡƒΠΊΡ‚ΡƒΡ€Π° FinFET. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” A. Tahrim et.al., Β«Design and Performance Analysis of 1-Bit FinFET Full Adder Cells for Subthreshold Region at 16 nm Process TechnologyΒ», Journal of Nanomaterials, 2015

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 14. Π‘Ρ€Π°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ энСргопотрСблСния Ρ€Π°Π·Π½Ρ‹Ρ… Π²Π°Ρ€ΠΈΠ°Π½Ρ‚ΠΎΠ² сумматора, Π²Ρ‹ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Π½Ρ‹Ρ… Π½Π° ΠΏΠ»Π°Π½Π°Ρ€Π½Ρ‹Ρ… транзисторах ΠΈ Π½Π° FinFET. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” A. Tahrim et.al., Β«Design and Performance Analysis of 1-Bit FinFET Full Adder Cells for Subthreshold Region at 16 nm Process TechnologyΒ», Journal of Nanomaterials, 2015
Π’ FinFET ΠΊΠ°Π½Π°Π» Π½Π΅ плоский ΠΈ находящийся прямо ΠΏΠΎΠ΄ ΠΏΠΎΠ²Π΅Ρ€Ρ…Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒΡŽ ΠΏΠΎΠ΄Π»ΠΎΠΆΠΊΠΈ, Π° ΠΎΠ±Ρ€Π°Π·ΡƒΠ΅Ρ‚ Π²Π΅Ρ€Ρ‚ΠΈΠΊΠ°Π»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΉ ΠΏΠ»Π°Π²Π½ΠΈΠΊ (Fin β€” это ΠΈ Π΅ΡΡ‚ΡŒ ΠΏΠ»Π°Π²Π½ΠΈΠΊ), Π²Ρ‹ΡΡ‚ΡƒΠΏΠ°ΡŽΡ‰ΠΈΠΉ Π½Π°Π΄ ΠΏΠΎΠ²Π΅Ρ€Ρ…Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒΡŽ ΠΈ с Ρ‚Ρ€Π΅Ρ… сторон ΠΎΠΊΡ€ΡƒΠΆΠ΅Π½Π½Ρ‹ΠΉ Π·Π°Ρ‚Π²ΠΎΡ€ΠΎΠΌ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±Ρ€Π°Π·ΠΎΠΌ, всС пространство ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρƒ стоком ΠΈ истоком контролируСтся Π·Π°Ρ‚Π²ΠΎΡ€ΠΎΠΌ, ΠΈ статичСскиС ΡƒΡ‚Π΅Ρ‡ΠΊΠΈ ΠΎΡ‡Π΅Π½ΡŒ сильно ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ°ΡŽΡ‚ΡΡ. ΠŸΠ΅Ρ€Π²Ρ‹ΠΌΠΈ FinFET сСрийно выпустили Intel Π½Π° ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌΠ°Ρ… 22 Π½ΠΌ, дальшС ΠΏΠΎΠ΄Ρ‚ΡΠ½ΡƒΠ»ΠΈΡΡŒ ΠΎΡΡ‚Π°Π»ΡŒΠ½Ρ‹Π΅ Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ²Ρ‹Π΅ ΠΏΡ€ΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ‚Π΅Π»ΠΈ, Π²ΠΊΠ»ΡŽΡ‡Π°Ρ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π°ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³Π΅Ρ‚Π° КНИ, ΠΊΠ°ΠΊ Global Foundries (Π±Ρ‹Π²ΡˆΠΈΠ΅ AMD).

Π’Π΅Ρ€Ρ‚ΠΈΠΊΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎΡΡ‚ΡŒ ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° Π² FinFET, ΠΊΡ€ΠΎΠΌΠ΅ всСго ΠΏΡ€ΠΎΡ‡Π΅Π³ΠΎ, позволяСт ΡΠΊΠΎΠ½ΠΎΠΌΠΈΡ‚ΡŒ Π½Π° ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΠΈ ячСйки, ΠΏΠΎΡ‚ΠΎΠΌΡƒ Ρ‡Ρ‚ΠΎ FinFET c ΡˆΠΈΡ€ΠΎΠΊΠΈΠΌ ΠΊΠ°Π½Π°Π»ΠΎΠΌ довольно ΡƒΠ·ΠΊΠΈΠΉ Π² ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ†ΠΈΠΈ, ΠΈ это, Π² свою ΠΎΡ‡Π΅Ρ€Π΅Π΄ΡŒ, ΠΎΠΏΡΡ‚ΡŒ ΠΏΠΎΠΌΠΎΠ³Π»ΠΎ ΠΌΠ°Ρ€ΠΊΠ΅Ρ‚ΠΎΠ»ΠΎΠ³Π°ΠΌ с ΠΈΡ… рассказами ΠΏΡ€ΠΎ ΠΏΠ»ΠΎΡ‰Π°Π΄ΡŒ ячСйки памяти ΠΈ Π΅Π΅ Π΄Π²ΡƒΡ…ΠΊΡ€Π°Ρ‚Π½ΠΎΠ΅ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ с ΠΊΠ°ΠΆΠ΄Ρ‹ΠΌ Π½ΠΎΠ²Ρ‹ΠΌ шагом Β«ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Ρ… Π½ΠΎΡ€ΠΌΒ», ΡƒΠΆΠ΅ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ привязанных ΠΊ физичСским Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Π°ΠΌ транзистора.

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 15. Π’ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Ρ€Π°Π·Π½Ρ‹Ρ… Π²Π°Ρ€ΠΈΠ°Π½Ρ‚ΠΎΠ² ячССк памяти (5T-9T) Π² Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ с FinFET. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” M. Ansari et. al., Β«A near-threshold 7T SRAM cell with high write and read margins and low write time for sub-20 nm FinFET technologiesΒ», the VLSI Journal on Integration, Volume 50, June 2020.
Π’ΠΎΡ‚ ΠΏΡ€ΠΈΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ Ρ€Π°Π·Π½Ρ‹Ρ… Π²Π°Ρ€ΠΈΠ°Π½Ρ‚ΠΎΠ² ячССк памяти Π² Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ с FinFET. Π’ΠΈΠ΄ΠΈΡ‚Π΅, ΠΊΠ°ΠΊ гСомСтричСская ΡˆΠΈΡ€ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° Π½Π°ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ мСньшС Π΄Π»ΠΈΠ½Ρ‹? Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΠΈΠ΄Π΅Ρ‚ΡŒ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ, нСсмотря Π½Π° всС ΠΏΠ΅Ρ€Ρ‚ΡƒΡ€Π±Π°Ρ†ΠΈΠΈ, лямбда-систСма Ρƒ Ρ‚ΠΎΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΎΠ² всС Π΅Ρ‰Π΅ Π² Ρ…ΠΎΠ΄Ρƒ для количСствСнных ΠΎΡ†Π΅Π½ΠΎΠΊ. А Ρ‡Ρ‚ΠΎ с Π°Π±ΡΠΎΠ»ΡŽΡ‚Π½Ρ‹ΠΌΠΈ Ρ†ΠΈΡ„Ρ€Π°ΠΌΠΈ?

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ

Рисунок 16. НСкоторыС Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ транзисторов Π² 14-16 Π½ΠΌ тСхнологиях. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” the ConFab 2020 conference proceedings.
Как Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ ΠΈΠ· рисунка, топологичСская Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π° Π² 16 Π½ΠΌ FinFET тСхнологиях всС Π΅Ρ‰Π΅ большС, Ρ‡Π΅ΠΌ 20-25 Π½ΠΌ, ΠΎ ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€Ρ‹Ρ… Π³ΠΎΠ²ΠΎΡ€ΠΈΠ»ΠΎΡΡŒ Π²Ρ‹ΡˆΠ΅. И это Π»ΠΎΠ³ΠΈΡ‡Π½ΠΎ, вСдь Ρ„ΠΈΠ·ΠΈΠΊΡƒ Π½Π΅ обманСшь. Но ΠΈΠ· этого ΠΆΠ΅ рисунка ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ΄Π΅Π»Π°Ρ‚ΡŒ ΠΈ Π΄Ρ€ΡƒΠ³ΠΎΠΉ, Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ интСрСсный Π²Ρ‹Π²ΠΎΠ΄: Ссли ΠΏΡ€ΠΈΡΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒΡΡ, Ρ‚ΠΎ становится понятно, Ρ‡Ρ‚ΠΎ ΠΌΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π»ΡŒΠ½Ρ‹ΠΉ ΠΈΠΌΠ΅ΡŽΡ‰ΠΈΠΉΡΡ Π² транзисторах Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ β€” это Π½Π΅ Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΊΠ°Π½Π°Π»Π°, Π° ΡˆΠΈΡ€ΠΈΠ½Π° ΠΏΠ»Π°Π²Π½ΠΈΠΊΠ°. И Ρ‚ΡƒΡ‚ нас ΠΎΠΆΠΈΠ΄Π°Π΅Ρ‚ Π·Π°Π±Π°Π²Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΡ‚ΠΊΡ€Ρ‹Ρ‚ΠΈΠ΅: ΡˆΠΈΡ€ΠΈΠ½Π° ΠΏΠ»Π°Π²Π½ΠΈΠΊΠ° Π² тСхпроцСссС Intel 16 nm составляСт (барабанная Π΄Ρ€ΠΎΠ±ΡŒ!) Π’ΠžΠ‘Π•ΠœΠ¬ Π½Π°Π½ΠΎΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ².

Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ Ρ„ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΌΠΎΡ‚Ρ€Π΅Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΡƒ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠšΠ°Ρ€Ρ‚ΠΈΠ½ΠΊΠ° ΠΏΡ€ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π€ΠΎΡ‚ΠΎ Π§Ρ‚ΠΎ Ρ‚Π°ΠΊΠΎΠ΅ ΠΌΠΊΠΌ Π² ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ
Рисунок 17. Π Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Ρ‹ ΠΏΠ»Π°Π²Π½ΠΈΠΊΠ° Π² 14 Π½ΠΌ тСхпроцСссС Intel. Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ β€” wikichip.org

Как Π²ΠΈΠ΄ΠΈΡ‚Π΅, Ρ‚ΡƒΡ‚ ΠΌΠ°Ρ€ΠΊΠ΅Ρ‚ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ, ΠΏΡ€ΠΈΠ²ΡΠ·Π°Π²ΡˆΠΈΡΡŒ ΠΊ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€Π°ΠΌ ячСйки памяти, ΠΎΠ±ΠΌΠ°Π½ΡƒΠ»ΠΈ сами сСбя, ΠΈ Ρ‚Π΅ΠΏΠ΅Ρ€ΡŒ Π²Ρ‹Π½ΡƒΠΆΠ΄Π΅Π½Ρ‹ ΠΎΠ·Π²ΡƒΡ‡ΠΈΠ²Π°Ρ‚ΡŒ Ρ†ΠΈΡ„Ρ€Ρƒ большС, Ρ‡Π΅ΠΌ ΠΌΠΎΠ³Π»ΠΈ Π±Ρ‹. На самом Π΄Π΅Π»Π΅, ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ‡Π½ΠΎ, Π² условиях ΠΏΡ€ΠΈΠ½Ρ†ΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡŒΠ½ΠΎΠ³ΠΎ измСнСния структуры транзистора ΠΈ оТидания ΠΏΠΎΠ»ΡŒΠ·ΠΎΠ²Π°Ρ‚Π΅Π»Π΅ΠΉ ΡƒΡΠ»Ρ‹ΡˆΠ°Ρ‚ΡŒ ΠΊΠ°ΠΊΡƒΡŽ-Ρ‚ΠΎ ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΈΠΊΡƒ, использованиС ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΈΠΊΠΈ, ΠΎΡ‚Ρ€Π°ΠΆΠ°ΡŽΡ‰Π΅ΠΉ ΠΏΠ»ΠΎΡ‚Π½ΠΎΡΡ‚ΡŒ ΡƒΠΏΠ°ΠΊΠΎΠ²ΠΊΠΈ, Π±Ρ‹Π»ΠΎ, Π½Π°Π²Π΅Ρ€Π½ΠΎΠ΅, СдинствСнно Π²Π΅Ρ€Π½Ρ‹ΠΌ Ρ€Π΅ΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ, ΠΈ ΠΌΠ°Ρ€ΠΊΠ΅Ρ‚ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈ Π² ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ‡Π½ΠΎΠΌ счСтС оказались ΠΏΡ€Π°Π²Ρ‹, Ρ…ΠΎΡ‚ΡŒ это ΠΈ ΠΏΡ€ΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ‚ ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΊ Π·Π°Π±Π°Π²Π½Ρ‹ΠΌ ситуациям, ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΎΠ΄Π½ΠΈ ΠΈ Ρ‚Π΅ ΠΆΠ΅ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Π΅ Π½ΠΎΡ€ΠΌΡ‹ Π² Ρ€Π°Π·Π½Ρ‹Ρ… компаниях Π½Π°Π·Ρ‹Π²Π°ΡŽΡ‚ ΠΏΠΎ-Ρ€Π°Π·Π½ΠΎΠΌΡƒ. НапримСр, читая новости ΠΎ Ρ‚ΠΎΠΌ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ TSMC ΡƒΠΆΠ΅ запустила 7 Π½ΠΌ, Π° Intel ΠΎΠΏΡΡ‚ΡŒ Π·Π°Π΄Π΅Ρ€ΠΆΠΈΠ²Π°Π΅Ρ‚ Π½Π°Ρ‡Π°Π»ΠΎ производства 10 Π½ΠΌ, стоит ΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΡ‚ΡŒ ΠΎ Ρ‚ΠΎΠΌ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ 7 Π½ΠΌ TSMC ΠΈ 10 Π½ΠΌ Intel β€” это Π½Π° самом Π΄Π΅Π»Π΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΈ ΠΈ Ρ‚Π΅ ΠΆΠ΅ ΠΏΡ€ΠΎΠ΅ΠΊΡ‚Π½Ρ‹Π΅ Π½ΠΎΡ€ΠΌΡ‹ с Ρ‚ΠΎΡ‡ΠΊΠΈ зрСния ΠΈ плотности ΡƒΠΏΠ°ΠΊΠΎΠ²ΠΊΠΈ, ΠΈ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ² ΠΎΡ‚Π΄Π΅Π»ΡŒΠ½Ρ‹Ρ… транзисторов.

Π§Ρ‚ΠΎ дальшС? На самом Π΄Π΅Π»Π΅, Π½ΠΈΠΊΡ‚ΠΎ Π½Π΅ Π·Π½Π°Π΅Ρ‚. Π—Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠœΡƒΡ€Π° исчСрпал сСбя ΡƒΠΆΠ΅ довольно Π΄Π°Π²Π½ΠΎ, ΠΈ Ссли Π΄Π΅ΡΡΡ‚ΡŒ Π»Π΅Ρ‚ Π½Π°Π·Π°Π΄ ΠΎΡ‚Π²Π΅Ρ‚ Π½Π° вопрос Β«Ρ‡Ρ‚ΠΎ дальшС?Β» ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π±Ρ‹Π»ΠΎ Π½Π°ΠΉΡ‚ΠΈ Π² ΠΎΡ‚Ρ‡Π΅Ρ‚Π°Ρ… ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Ρ‚Π΅Π»ΡŒΡΠΊΠΈΡ… Ρ†Π΅Π½Ρ‚Ρ€ΠΎΠ², Ρ‚ΠΎ сСйчас всС Ρ‡Π°Ρ‰Π΅ ΡΠ»Ρ‹ΡˆΠ½ΠΎ ΠΎ Ρ‚ΠΎΠΌ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ ΠΎΡ‚ пСрспСктивных Ρ€Π°Π·Ρ€Π°Π±ΠΎΡ‚ΠΎΠΊ приходится ΠΎΡ‚ΠΊΠ°Π·Ρ‹Π²Π°Ρ‚ΡŒΡΡ, Ρ‚Π°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΎΠΊΠ°Π·Ρ‹Π²Π°ΡŽΡ‚ΡΡ Ρ‡Ρ€Π΅Π·ΠΌΠ΅Ρ€Π½ΠΎ слоТными Π²ΠΎ Π²Π½Π΅Π΄Ρ€Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊ ΡƒΠΆΠ΅ ΠΏΡ€ΠΎΠΈΠ·ΠΎΡˆΠ»ΠΎ с пластинами Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠΌ 450 ΠΌΠΈΠ»Π»ΠΈΠΌΠ΅Ρ‚Ρ€ΠΎΠ², Ρ‚Π°ΠΊ частично происходит с EUV-Π»ΠΈΡ‚ΠΎΠ³Ρ€Π°Ρ„ΠΈΠ΅ΠΉ (с ΠΊΠΎΡ‚ΠΎΡ€ΠΎΠΉ ΡƒΡ‡Π΅Π½Ρ‹Π΅ носились Π»Π΅Ρ‚ Π΄Π²Π°Π΄Ρ†Π°Ρ‚ΡŒ), Ρ‚Π°ΠΊ, Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎ, ΠΏΡ€ΠΎΠΈΠ·ΠΎΠΉΠ΄Π΅Ρ‚ с транзисторами Π½Π° Π³Ρ€Π°Ρ„Π΅Π½Π΅ ΠΈ ΡƒΠ³Π»Π΅Ρ€ΠΎΠ΄Π½Ρ‹Ρ… Π½Π°Π½ΠΎΡ‚Ρ€ΡƒΠ±ΠΊΠ°Ρ…. Π•Ρ‰Π΅ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ тСхнологичСский ΠΏΡ€ΠΎΡ€Ρ‹Π² Π½ΡƒΠΆΠ΅Π½, Π½ΠΎ ΠΏΡƒΡ‚ΠΈ ΠΊ Π½Π΅ΠΌΡƒ, ΠΊΠ°ΠΊ это Π½ΠΈ прискорбно, ΠΏΠΎΠΊΠ° Π½Π΅ Π²ΠΈΠ΄Π½ΠΎ. Π”ΠΎΡˆΠ»ΠΎ Π΄ΠΎ Ρ‚ΠΎΠ³ΠΎ, Ρ‡Ρ‚ΠΎ Π½ΠΎΠ²Ρ‹ΠΉ Π΄ΠΈΡ€Π΅ΠΊΡ‚ΠΎΡ€ TSMC ΠœΠ°Ρ€ΠΊ Π›ΠΈΡƒ Π½Π°Π·Π²Π°Π» Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ пСрспСктивным Π½Π°ΠΏΡ€Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ развития микроэлСктронной Ρ‚Π΅Ρ…Π½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΠΈ Π½Π΅ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ² транзисторов, Π° 3D-ΠΈΠ½Ρ‚Π΅Π³Ρ€Π°Ρ†ΠΈΡŽ. «Настоящая» 3D-интСграция, Π° Π½Π΅ объСдинСниС Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡŒΠΊΠΈΡ… Ρ‡ΠΈΠΏΠΎΠ² Π² ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ корпусС Π΄Π΅ΠΉΡΡ‚Π²ΠΈΡ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ Π±ΡƒΠ΄Π΅Ρ‚ ΠΎΠ³Ρ€ΠΎΠΌΠ½ΠΎΠΉ Π²Π΅Ρ…ΠΎΠΉ Π² Ρ€Π°Π·Π²ΠΈΡ‚ΠΈΠΈ микроэлСктроники, Π½ΠΎ Π²ΠΎΡ‚ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΠœΡƒΡ€Π° ΠΊΠ°ΠΊ Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ ΡƒΠΌΠ΅Π½ΡŒΡˆΠ΅Π½ΠΈΡ Ρ€Π°Π·ΠΌΠ΅Ρ€ΠΎΠ² транзисторов, каТСтся, ΡƒΠΌΠ΅Ρ€ ΠΎΠΊΠΎΠ½Ρ‡Π°Ρ‚Π΅Π»ΡŒΠ½ΠΎ.

Π˜ΡΡ‚ΠΎΡ‡Π½ΠΈΠΊ

Π”ΠΎΠ±Π°Π²ΠΈΡ‚ΡŒ ΠΊΠΎΠΌΠΌΠ΅Π½Ρ‚Π°Ρ€ΠΈΠΉ

Π’Π°Ρˆ адрСс email Π½Π΅ Π±ΡƒΠ΄Π΅Ρ‚ ΠΎΠΏΡƒΠ±Π»ΠΈΠΊΠΎΠ²Π°Π½. ΠžΠ±ΡΠ·Π°Ρ‚Π΅Π»ΡŒΠ½Ρ‹Π΅ поля ΠΏΠΎΠΌΠ΅Ρ‡Π΅Π½Ρ‹ *